Kiyosaki’nin gözünden nakit akışı ve finansal gelecek

Finansal okuryazarlık üzerine kitaplar seyahatindeki serimizin ikinci ismi Robert Kiyosaki. Bu yazımda da kitaptan alıntılara, beni etkileyen kısımlara dair notlarıma ve niyetlerime yer vereceğim. Şimdiden uygun okumalar diliyorum.

-“Bir işe sahip olmak zorundasın”, “Çok fazla risk alıyorsun”, “Ya başarısız olursan?”, “Okula dön ve uzmanlığını tekrar kazan”, “Doktor ol, daha fazla para kazanırsın”, “Zenginler açgözlüdür”, “Neden para senin için bu kadar değerli?”, “Para seni keyifli yapmaz”, “Güvenli oyna, hayallerin hayal olarak kalsın” gibi sözleri hepimiz duymuşuzdur. Hayatımızdaki beşerler bizim güzelliğimizi istedikleri için onların ve milyonlarca kişinin izlediği yollardan gitmenin en gerçek yol olduğunu düşünmektedirler ancak bir noktada zincirin kırılması gerekmektedir. Ebeveynlerinizin ya da yakınlarınızın risk algısı, ruhsal sağlamlığı, konfor alanı sizinkinden farklı olabilir ve onların başaramadığı şeyleri siz başarabilirsiniz. Risk alıp başarısız olsanız dahi tekrar kalkabilecek mantaliteye sahip olduğunuz sürece muvaffakiyet da sizi takip edecektir. Birçok kişi kendi başlarında diğerlerinin çok evvelce koyduğu sonları takip ettiği için başarısız olmaya, yoksul kalmaya, hayattan keyif alamamaya mahkumdur. Bununla ilgili çok meşhur bir “Beş Maymun” kıssası vardır.

Bir araştırma için kafese beş maymun, kafesin doruğuna ise bir muz koyulmuştur. Maymunlardan kim muza ulaşmak için çabalarsa tazyikli soğuk su sıkılmaktadır. Maymunlar, her seferinde cezayla karşılaşmış, tekraren denemeden sonra muza ulaşmanın mantıksız olduğunu anlamış ve denemeyi bırakmışlardır. Tam bu noktada, kafesteki maymunlardan birisi çıkartılıp yerine yeni bir maymun koyulmuştur. Kafese yeni gelen maymunun şartlardan ve kurallardan haberi bulunmamaktadır, muzu almak için çabaladığında ise öteki maymunlar tarafından atağa uğramıştır zira kimse ıslanmak istememektedir. Sonraki basamakta ise deneyciler kafesteki maymunları birer birer değiştirmeye başlamıştır. Her yeni gelen maymun, dışarıdan gelen birinci maymun üzere daha evvel ıslanan maymunlar ve buna ek olarak hiç ıslanmamış fakat muza ulaşmanın berbat bir şey olduğuna inanan maymun tarafından atağa uğramıştır. Deneyin sonunda ise muza ulaşmanın nasıl bir cezaya yol açtığını dahi bilmeyen ama berbat sonuçları olduğuna inanan beş yeni maymun bulunmaktadır ve hiçbiri de muza ulaşmak için çabalamamaktadır.

Başkalarının sizin için koyduğu, nedenini bile anlamadığınız sonları ve kuralları sorgulamanız, hatta deneyimlemeniz bu noktada “yeni gelen bir maymun” olarak neyi neden yapmamanız gerektiğini, yanlışlarınızdan ders çıkarabileceğinizi ve evvelkilerden farklı olarak ne yapabileceğinizi araştırmanızı sağlayabilir.-

Kiyosaki’ye nazaran kimi şahıslar yatırım kararlarında önceliği güvenlik muhtaçlığına, kimileriyse özgürlük gereksinimine vermektedir. İnsanların güvenlik muhtaçlığı aldıkları eğitimden, ailevi yaşantılarından, o vakte kadarki pratiklerinden kaynaklanmaktadır. Birçoğumuz tahminen de okulumuz bitene kadar parayla gerçek manada tanışamadık, konut geçindirmek nasıl bir şey bilemedik ve geleceğe dair hayat kurgularımızın ne kadar değerli olabileceğini kestiremedik. Sabahtan akşama kadar çalışmanın ne kadar sıkıntı; emeğimizin karşılığını alamamanın ise ne kadar kolay olduğunu anlayamadık.

Dolayısıyla tüm bunlar birbirini pekiştiren ve bizleri kısır döngüye sokan bir hale büründü ve güvenlik muhtaçlığımız ön plana çıkmaya başladı. Ayrıyeten hayat pahalılığı da insanları inançlı tarafta kalmaya mahkûm bıraktı. Kapitalist sistem insanların daha çok çalışmasını ve harcamasını ister, bunu sağlamanın en kolay yolu ise insanları borçlandırmaktır. Borçlanan kişi, işini borçlarını ödeyemeyeceği için bırakamamakta ve birebir işte senelerce çalışmaya devam etmektedir. Aksi takdirde güvenliğe dair algıları yıkılacaktır. Üstelik borçlanmaya yönelik senaryoların arkası gerisi yoktur zira kültürün bizden beklediği çok fazla şey vardır (İyi bir okula gitmek, evlenmek, çocuk yapmak, çocukların okul masraflarını karşılamak vs.) ve bunların hepsini gerçekleştirebilmek için paraya muhtaçlık bulunmaktadır. Özgürlüğü önceleyen insanlarda ise bu süreçlere dair bir farkındalık bulunmakta ve kendi hayatlarının denetimini kendi ellerine almak, hayatlarındaki ve etraflarındaki birçok tabuyu yıkmak, finansal özgürlüklerini kazanmak istikametinde bir dürtü bulunmaktadır. Bunu sağlamak ismine ise finansal okuryazarlıklarını geliştirmekte, kendilerini eğitmekte, inançlı alandan risk algılarına paralel olarak ayrılmaya çalışmaktadırlar.

-Kiyosaki, yatırımcı olacak şahısların birçok özelliği öğrenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Öncelikle kendinize vakit tanımalısınız. Yıllardır süregelen alışkanlıkları ve milyonlarca kişinin yaptığı pratikleri (Normlar) birden bırakmak mümkün değildir. “Roma tek günde inşa edilmedi, bebekler tek günde yürümeye başlamadı, bir fili tek seferde yiyemezsin” üzere birçok tanınan telaffuz vardır. Tıpkı bu örnekler ne kadar imkansızsa tek günde çok başarılı bir yatırımcı yahut trader olmanızı beklemek de imkansızdır. Şayet bir fili yemek istiyorsanız küçük ısırıklarla vakitle bitirebilirsiniz. Yürümek istiyorsanız evvel emekleyerek, sonra da ufak adımlarla başlarsınız. İşin mental ve duygusal tarafını fark etmek, yolunuza devam etmenize ve süreçlerde kalabilmeyi sürdürmenize yardımcı olacaktır. Ayrıyeten unutulmamalıdır ki vakit zaman karşınıza maniler çıkabilir, bu noktada sürecin inişli çıkışlı olduğunu ve gayenize ulaşmak için katlanmanız gereken bir şey olduğunu hatırlamalısınız.

-“Aksiyon almak aksiyon almamaktan çok daha düzgündür. Aksiyon almak, endişelerinizin gerçekliğini sorgulamanıza yardımcı olur.”. Evrimsel açıdan kendimizi inançlı hissettirecek yerlerde bulunmaya, işleri yapmaya ve bireyleri seçmeye eğilimliyiz. Bu nedenle yeni bir şeyler yapmak, inançlı alanımızı terk etmek her vakit için zordur. Ayrıyeten çocukluktan beri hem aile yaşantısında hem de okullarda öğretilen “Hata yapmamalısın” algısı bireylerin kusur toleransının epey düşük olmasına, mükemmelliyetçi bir yapıya bürünmesine neden olmaktadır. Öğrenme süreci, mental, duygusal ve fizikî öğrenmeyi içerir. Kendinizi geliştirmek istediğiniz bir bahiste harekete geçmek ve kusur yapmak aslında hem mental hem duygusal hem de fizikî manada bir şeyler öğrenmenize yol açar. Örneğin yaptığınız yanılgı yüzünden en fazla biraz para kaybettiğinizi görür, biraz üzülür ve bedeninizde verdiğiniz yansıları gözlemlersiniz. Öte yandan hiçbir şey yapmamak, daima bir şeyler okuyup bir gün kusursuz bir süreç alacağını düşünmek lakin bunun sadece teoride kalması kişinin hiçbir vakit başaramayacağını, başarabilecekse bile çok daha sonraları buna ulaşabileceğini sinyallemektedir.