Lefkara nakışını öğretmek için uygulama geliştiren öğrenciler Teknofest’te yarışacak

Lefkara nakışını öğretmek için uygulama geliştiren öğrenciler Teknofest’te yarışacak

ANKARA – UNESCO tarafından Dünya Soyut Kültür Mirası Listesi’ne alınan, Kıbrıs‘a mahsus Lefkara nakışını herkesin öğrenmesi için taşınabilir uygulama geliştiren öğrenciler Teknofest’te yarışacak.

Ankara’da bulunan Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy Bilim ve Sanat Merkezinde bulunan Lefkara nakışını atölyesinde, Lefkara nakışı ile tanışan ortaokul öğrencileri, Lefkara nakışını herkese öğretebilmek maksadıyla taşınabilir uygulama geliştirdi. Lefkara nakışı atölyesi sorumlusu, Teknoloji ve Tasarım Dersi öğretmeni Melike Güler Okur, öğrencileriyle birlikte geliştirdikleri taşınabilir uygulama hakkında İHA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Derslerde daha çok projeler üzerinde çalıştıklarını belirten Okur, “Bende derslerimde öğrencilerimle projeler yürütüyorum. Kıbrıs‘a has UNESCO’nun kıymetli bir muhafaza pahası olan Lefkara nakışını öğrencilerimizle birlikte 6 aydır üzerinde çalışmalar ve araştırmalar yürütüyoruz. Lefkara nakışının tarihçesiyle başladık birinci başta çalışmaya. Daha sonra nakışla ilgili ayrıntıları ve detayları girdikçe çok varlıklı bir bedel olduğunu öğrendik. Bu durum bizi her gün daha da çok heyecanlandırdı. Bizde bu alanda ne yapabiliriz diye düşündük. Öğrencilerimizle birlikte, hem nakışın eğitilmesi, hem insanlara ulaştırılması, yaygınlaştırılmasıyla ilgili çalışmalar yürüttük. Bir yandan da öğrencilerimizi teknoloji ile buluşturduk atölyemizde” diye konuştu.

“Piksel tabanlı bir uygulama geliştirdik”

Lefkara nakışını araştırmaya başladıklarında bilhassa otomasyon ve bilgisayarlı nakış sistemleri devreye girdikten sonra el nakışının unutulmaya yüz tuttuğunu fark ettiklerini lisana getiren Okur, “Biz bunu nasıl canlandırabiliriz, nasıl daha çok insanlara, dünyaya tanıtabiliriz, insanlara ulaştırabiliriz ve yeni kuşakla tanıştırabiliriz diye düşündük aslında. O yüzden yeni kuşağın kullanabileceği teknolojilerle aslında eski bir bedeli bir ortaya getirmek istedik projemizde. Bir taşınabilir uygulama geliştirdik. Taşınabilir uygulamada bilhassa küçük yaş çocuklarının bu türlü piksel oyunları sevdiğini fark ettiğimiz için piksel tabanlı bir uygulama geliştirdik, oyun geliştirdik. Lefkara desenlerini 10’a 10’luk halde küçük motifleştirdik, piksel arka oyununa çevirdik. Ekrandan tek tek basarak aslında desenleri, sağda verilen deseni oluşturmaya çalışıyor bireyler. Bu sayede desenleri öğreniyorlar, tanışıyorlar Lefkara desenleriyle. Bunun yanında bir de artırılmış gerçeklik platformu hazırladık öğrencilerimize. Lefkara öğreticisi, Lefkara öğretiyoruz ismi altında bir eğitim binası tasarladı öğrencilerim ve bu eğitim binasında Lefkara’nın bilhassa desenleriyle ilgili eğitim içerikleri var. İstediği eğitim içeriğine, görüntüye bu platformda ulaşabilecek, Lefkara’yı tanıyacak, tanışacak, bütün ayrıntılarını öğrenmiş olacak” dedi.

“Hedefimiz dereceyle gelmek”

Teknofest’in kendileri için çok büyük bir imkan olduğunu tabir eden Okur, “Bizim için çok büyük bir imkan. Bilhassa çocukları bu türlü yeni teknolojilerle, bu türlü bir teknoloji platformuyla, teknoloji ortamıyla buluşturmak çok büyük bir baht. Öğrencilerim bilhassa Teknofest’e gitmeyi çok istiyorlar. Bu mevzuda amaçları çok yüksek öğrenciler. Teknofest’in müracaat sürecini takip ettik ve 3 evreyi geçerek şu an finalist derecesine yükseldik. Önümüzdeki süreçte 1-4 Mayıs tarihinde Kıbrıs‘ta Ercan Havalimanı’nda Kıbrıs Teknofest’inde finalist olarak yer alacağız. Çağrıldık. 20 kadrodan biriyiz. Gayemiz inşallah dereceyle gelmek, birincilikle dönmek ve öğrencilerimin emeklerini, dünyayla buluşturma maksatlarını karşılamayı sağlamak istiyoruz” biçiminde konuştu.

“Unutulmaya yüz tutmuş bir nakış olduğu için herkes bilmiyordu”

Lefkara atölyesinin danışmanı olan ve 25 yıldır Lefkara nakışı yapan Pembe Kazan, Lefkara nakışı ile misyon için gittiği Kıbrıs’ta tanıştığını belirtti. Pembe Kazan, “2001 yılında Kıbrıs’ta bulunduk. 2 yıl orada misyon yaptığımız mühlet içinde orada gittiğim kursların birinde Lefkara’yı gördüm. Nahide Kurumanastırlı öğretmenimin ilgisiyle de 2 yıl boyunca adada ağır olarak Lefkara dersini aldım. Bir sürü eser ürettim ve bununla ilgili de bu hevesimi, bu merakımı devam ettirmek için Türkiye’ye geldiğimde malzemelerimi de götürerek işlemeye orada devam ettim. Ben 25 yıllık bir süreç içinde birinci vakitler hakikaten çok zorlandım. Zira Lefkara nakışı Kıbrıs’ın yöresel kültür el sanatı olmasına karşın unutulmaya yüz tutmuş bir nakış olduğu için maalesef herkes bilmiyordu. Benim uğraş ve gayretlerim olsun, gerek Kıbrıs’taki çalışmalar olsun, onların eforuyla son vakitlerde internet de işin içine girince yaygınlaştırmak biraz daha kolay oldu” diye konuştu.

Lefkara nakışının Kıbrıs’ta 1400’lü yıllara tekabül ettiğini söyleyen Kazan,” Bir rivayete nazaran Venediklilerin, Venedik Asilzadelerin adaya geldiği ziyaretleri, kaldığı bu tatil devirleri, sürecini işledikleri dantelle bizim yerli halkın dantellerinin birleşmesinden oluşan bir nakış olarak çıkıyor ortaya. Daha sonra olağan ki bizim Osmanlı motifleri olsun, Türklerin kendi hüneri ve el yetenekleri olsun bunu şekillendiriyor ve son halini alıyor. 2009 yılında da UNESCO bakıyor ki bu çok kıymetli bir nakış. Dünya kültür mirasları ortasında unutulmaya yüz tutmuş eserler ortasına almış bulunuyor. 2009 yılından sonra diyebiliriz ki bu nakış daha sistemli, daha bilgili bir halde yayılmaya ve öğrenilmeye, öğretilmeye başlanıldı” tabirlerini kullandı.

Lefkara nakışını öğretmek için geliştirdikleri taşınabilir uygulamadan bahseden 7’nci sınıf öğrencisi Hüma Şahin, “Aslında projemiz Lefkara nakışını yaygınlaştırmak gayeli. Lefkara nakışı aslında eski vakitlerden beri yapılıyormuş. Ama araştırmalarımıza nazaran günümüzde çokta yaygın değil. Bizde dijital usuller ile bilgisayarda kodlama kullanarak uygulama geliştirdik ve Teknofest’e katılarak insanlara Lefkara nakışını öğretmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.

“Biz Lefkara’yı çok beğendik, çok sevdik”

Lefkara nakışı taşınabilir uygulamasını geliştiren takımda eser geliştirme sorumlusu olarak misyon aldığını belirten Rüzgar Beydüz, “Biz Lefkara’yı çok beğendik, çok sevdik. Oburlarının da sevmesini istiyoruz. Bu yüzden burada dijital oyunlar geliştirdik. Kıbrıs’ta Teknofest’e katılacağız. Amacımız alışılmış ki de dereceye girmek, en büyük amacımız 1’nci olmak” dedi.

Uygulama geliştirme takımında misyon alan 7’nci sınıf öğrencisi Görkem Okur, “Lefkara’yı öğretmek gayesiyle bir dijital içerik hazırladık. Uygulama iki sahneden oluşuyor. Birincisi tanıtım öğretim sahnesi İkincisi ise gösterim sahnesinden oluşuyor. Hedefimiz insanlara Lefkara nakışını öğretmek ve Teknofest’te 1’nci olmak” tabirlerini kullandı.

Adını Kıbrıs’ta bulunan bulunan Lefkara köyünden alan Lefkara nakışının geçmişi 700 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Kıbrıs’ta Venedik devrinin yaşandığı sıralarda, Lefkara köyüne gelen Venediklilerin getirdiği danteller ile yerli halkın nakışının birbirinden etkilenmesinden Lefkara nakışı ortaya çıkmıştı. Kıbrıs’a has olan bu nakışta geometrik desenler ve tarihi motifler işlenirken en değerli motifleri çiçek, yıldız, yaprak ve dere motifleridir. Lefkara nakışı 2009 yılında UNESCO tarafından Dünya Soyut Kültür Mirası Listesi’ne alınmıştır.