Mardin’de Hububat Kongresi Sonuçları Açıklandı

Nisan ayının son haftasında Mardin’de düzenlenen Ulusal Hububat Kurulu (UHK) 2025 Hasat Öncesi Hububat Kongresi’nin sonuç bildirgesi açıklandı.

Açıklamaya nazaran, kongre, 26 Nisan’da Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Toprak Mahsulleri Ofisi, Kızıltepe Ticaret Borsası, Mardin Ticaret ve Sanayi Odası, Mardin Organize Sanayi Bölgesi, Kızıltepe Ticaret ve Sanayi Odası, Nusaybin Ticaret Borsası ve Dicle Un Sanayicileri Derneğinin katkılarıyla gerçekleştirildi.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, katılım sağladığı kongrede, üretim planlaması, kontratlı üretim, tarım yerlerinin faal kullanımı, üretimin kayıt altına alınması ve yeni destekleme modeli ile ilgili düzenleme ve uygulamalardan bahsederek bunların hayata geçtiği son bir yıldaki gelişmeleri aktardı.

UHK Yönetim Kurulu Lideri Özkan Taşpınar, Kızıltepe Ticaret Borsası Lideri Mehmet Şahin, AK Parti Mardin Milletvekili Muhammed Adak, Mardin Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Faruk Kılıç, Mardin Valisi Tuncay Akkoyun da birer konuşma yaptı.

Kongreye TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, BÜGEM Genel Müdürü Uğur Erdem, Tarım Islahatı Genel Müdürü ve TARSİM Yöneti Kurulu Lideri Dr. Osman Yıldız, Kızıltepe Ticaret Borsası, Mardin Ticaret ve Sanayi Odası, Mardin Organize Sanayi Bölgesi, Kızıltepe Ticaret ve Sanayi Odası, Nusaybin Ticaret Borsası Yönetim Kurulu ve meclisiüÜyeleri ile Dicle Un Sanayicileri Deneği üyeleri, UHK Yönetim Kurulu üyeleri, ülkenin dört bir yanından bölüm temsilcileri olmak üzere 400’ün üzerinde kişi iştirak sağladı.

KONGREDEKİ TESPİTLER

Sonuç bildirgesinde, dört oturum halinde, 16 bildiri sunulan kongrede, Türkiye’de tarım dalının son 20 yılda bilhassa de son yıllarda gücünü tedrici olarak artırdığı vurgulandı.

Stratejik buğday eserinin ekim alanının giderek arttığına dikkati çekilen bildirgede, ekim alanının 6,8 milyon hektardan, son üç yılda 7,6 milyon hektara yükseldiği bildirildi.

Türkiye’de, makarnalık buğday ekilişinde azalış, ekmeklik buğday ekilişinde artma olacağı öngörüldüğü belirtilen bildirgede şunlar kaydedildi:

“Buğday açısından bu üretim yılının iklim parametreleri istikametiyle değişkenlik gösterdiği, kurak bir sonbahar, düşük yağışlı bir kışın akabinde hayli kurak bir mart ile son 65 yılın en kurak yılının gerçekleştiği, buna karşılık nisan ayının birinci yarısının geçen yılların ve uzun yılların hayli üzerinde yağış aldığı tespiti yapılmıştır. Sıcaklıkların ise sonbahar ve kışta uzun yıllar seviyesinde, martın daha sıcak ve nisanın birinci yarısının ise serin geçtiği bildirilmiştir. Bilhassa Nisan 10-12’si ortasında yer yer -15 dereceyi bulan düşük sıcaklıkların buğdaylarda lokal ziyanlara sebep olduğu, bu ziyanların bilhassa İç Anadolu ve geçit bölgelerinde erken ekimlerde, gereksiz ve çok sulama yapılan ve bölgeye adapte olmamış çeşitlerin ekilmesi sonucu çok gelişmenin olduğu tarlalarda daha fazla olduğunun altı çizilmiştir. Yağış ölçüsü ve dağılımının bölgelere nazaran değişkenlik gösterdiği, en dezavantajlı bölgelerin sırasıyla Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri, en güzel yağış alan bölgenin ise Karadeniz olduğu tespiti yapılarak, buğday rekoltesinin uzun yıllara nazaran (20 milyon ton) yüzde 6,75 azalarak 18,650 milyon ton olacağı öngörüsünde bulunulmuştur.”

Dünya buğday üretiminin 800 milyon tonu aşması, Rusya Federasyonu’nda olumsuz iklim şartları sebebiyle üretimin azalması, Ukrayna’da artmasının beklendiğini aktarılan bildirgede, “Karadeniz’de buğday, arpa ve mısır fiyatları artış eğilimindedir. Buğdayın 255-260 dolar/ton, arpa ve mısırın 235-240 dolar/ton’dan alıcı bulduğu bildirilmiştir.” sözü kullanıldı.

Türkiye karma yem üretiminin 2009 yılından itibaren geometrik artış göstererek 2024 yılında 23,9 milyon tona ulaştığı, bu artışta en büyük hissesi büyükbaş ve küçükbaş hayvan yeminin aldığıbelirtilen bildirgede, en çok ithalatın soya ve küspesi ile mısır ve eserlerinde olduğu tespiti yapıldığı kaydedildi.

ÖNERİLER VE TALEPLER

Karadeniz bölge ülkelerini kapsayan “Karadeniz Besin Güvenliği Zirvesi” düzenlenmesi ve Türkiye’nin bu doruğa liderlik yapmasının önerildiği sonuç bildirgesinde şu sözlere yer verildi: “Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin Karadeniz havzasını daha kıymetli hale getirmekte olduğu, verimlilik seviyesinin arttığı ve sürdürülebilir tarım imkanının giderek kuzeye gerçek kaydığı gerçeğinden hareketle, özel kesimin başta bu ülkeler olmak üzere yurtdışında arazi kiralayarak arz açığı olan eserleri üretmek yahut re-export maksatlı üretim yapmak için arazi kiralamaları konusunda ülkesel program oluşturulmasının kıymeti vurgulanmıştır. Stratejik kıymete sahip buğdayda dünyadaki gelişmeler ve sektörel kırılganlık göz önünde bulundurularak müdahale fiyatlarının belirlenmesinde maliyeti göz arkası edecek bir yönelime sebebiyet verilmemesi, fark uygulamasının güncellenerek devam ettirilmesi talep edilmiştir. Üretim planlaması ve bağlı uygulamalar değerli görülmüş ve sürecin devamının desteklenmesinin gerekliliği vurgusu yanında, Güneydoğu Anadolu ve Mardin ili özelinde ikinci eser tarımında seçeneğin bitki çeşidi bazında kısıtlı olduğu, mısır tarımının sistematik olarak yapıldığı, karlı bir üretim seçeneği olduğu gerçeğinden hareketle üretiminin desteklenmesine devamı talep edilmiştir. Bölgedeki mevcut sulama yatırımlarının hızlandırılması ve yenilerinin programa alınması istenmiştir.”

Bildirgede, yem endüstrisinde alternatif hammaddelerin araştırılmasının ve hammaddelerin ülke içinden tedarik oranının yükseltilmesinin kıymetine dikkat çekildi.

Bildirgede öteki teklifler şöyle: “Bu yıl 10-12 Nisan’da meydana gelen ve -15 dereceleri bulan don afetinin tahıllarda tesirinin hudutlu olmakla birlikte, erken ekim/zamansız sulama/uygun olmayan çeşit ekimi sonucu çok gelişme gösteren buğdaylarda zararlanmaların olduğu gerçeğinden hareketle, üreticilere erken ekimden çok sulama ve gübreleme uygulamalarından kaçınmaları, adapte olmuş çeşitleri ekmeleri tavsiye edilmiştir. Kırsal nüfusun azalması, köylerin boşalması, gençlerin tarımdan uzaklaşması, yaş ortalamasının yükselmesi mevzularına üretimde sürdürülebilirlik açısından tüm bölümün ağırlaşmasının gerekliliği, sorunun tahlilinde akıllı teknolojilerden yararlanılmasının kaçınılmaz olduğu, bunun için de ziraî eğitimli/genç/kadın insan kaynağına gereksinim olduğu, tarifli bu bireylerin ve girişimcilerin daha yüksek oranda müspet ayrımcılık ve önceliklendirilerek desteklenmesi ve tarım eğitimi konusuna odaklanılmasının gerekliliği üzerinde ehemmiyetle durulmuştur.” – BURSA