Merkez Bankası’ndan Faiz Artışı: Politika Faizi Yüzde 46’ya Yükseldi
Haber – Tahlil: Zülfikar DOĞAN
(ANKARA) – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) üç ayda bin bir zorluk ve zahmetle 750 baz puan indirerek yüzde 42,5’a düşürdüğü siyaset faizini nisan toplantısında 350 baz puan artışla yüzde 46’ya yükselterek piyasalardaki fiili durumu resmileştirdi.
CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu merkezli operasyonlar sonrası altüst olan para, döviz, menkul değer piyasalarını sakinleştirmek için peş peşe para siyaseti araçlarını devreye sokan TCMB idaresi ve PPK, 20 Mart’ta yaptığı inanılmaz orta toplantıda gecelik borç verme faizini 200 baz puan artırarak yüzde 44’ten yüzde 46’ya yükseltmiş, yüzde 42,5 siyaset faizi üzerinden gerçekleştirilen haftalık repo ihalelerini de askıya almıştı.
Dolayısıyla 20 Mart’tan bu yana TCMB siyaset faizi fiilen yüzde 46 oranındaki gecelik faiz oranında uygulanıyordu. 17 Nisan PPK toplantısı öncesinde piyasalarda ve yatırım uzmanlarındaki yüklü beklenti yüzde 42,5 oranındaki siyaset faizinin sabit tutulacağı ve haziran toplantısına kadar faizde değişikliğe gidilmeyeceği istikametindeydi. Fakat 19 Mart operasyonlarından bu yana bir aya yaklaşan müddette oluşan negatif gerçek ekonomik tablo, piyasalardaki sert dalgalanmalar, kurlardaki iniş-çıkışlar, bilhassa pay senedi, Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS), hazine ve özel bölüm tahvilleri piyasalarında yabancı yatırımcı çıkışlarının milyarlarca dolara varan fiyatlara çıkması ekonomi idaresinin müdahale alanını önemli biçimde daralttı.
Nisan başında yürürlüğe giren elektrik, doğalgaz, akaryakıt artırımlarının zincirleme yansımasıyla nisan tüketici enflasyonunun radikal bir yükseliş göstermesi yüzde 3 yahut üzerine çıkması ihtimali arttı. TCMB’in yıl sonu enflasyon maksadında üst taraflı yeni bir revizyonu kaçınılmaz hale getiren gelişmeler bir yanıyla faiz artışı ihtimalini de gündeme taşıdı. Kaldı ki 20 Mart’taki fevkalâde orta PPK toplantısından bu yana yürürlükten kalkan yüzde 42,5 oranındaki siyaset faizi yerine fiilen ikame edilerek gayrı resmi siyaset faizine dönüşen yüzde 46 gecelik repo faizi 17 Nisan toplantısında alınan 350 baz puan artış kararıyla fiiliyattan resmiyete dönüştürüldü.
Goldman Sachs’ın 350 baz puan artış öngörüsü…
Gerek TCMB anketinde gerekse öteki piyasa anketlerine ve yabancı yatırım bankalarının değerlendirmelerinde yüklü beklenti 17 Nisan’da siyaset faizinin sabit tutulacağı olurken, Goldman Sachs bu bahiste radikal biçimde ayrışmıştı. Global yatırım bankası Goldman Sachs 27 Mart’ta yayınladığı Türkiye değerlendirmesinde 17 Nisan toplantısında 350 baz puanlık faiz artışına gidileceğini ve yüzde 42,5 oranındaki siyaset faizinin yüzde 46’ya yükseltileceğini öngörmüştü.
TCMB faizinin bir aydır yüzde 46 olarak uygulanması, mevduat faizlerini yüzde, ferdî ve ticari kredi faizlerinin yüzde 60-65 düzeyine çekti. Siyaset faizindeki artışın resmileşmesiyle tüm faizlerde yeni bir artış dalgası kaçınılmaz hale gelirken, iş dünyasının uzun müddettir yakındığı yüksek finansal maliyetler ve finansa erişim zahmetleri tekrar gündeme taşındı. Geçtiğimiz yılın aralık ayında başlatılan ve ocak, mart PPK toplantılarında sürdürülen 250’şer puanlık faiz indirimlerinin nisanda sürmesi ve haziran-temmuz toplantılarında siyaset faizinin yüzde 40’ın altına inmesi beklentileri rafa kalktı. Faiz indirimi süreci 19 Mart siyasi operasyonlarıyla kesintiye uğrarken, güvensizlik ve istikrarsızlık telaşlarının artması, kurlardaki yükseliş, enflasyondaki tırmanışı da hızlandırdı. TCMB ve iktisat idaresi bu gelişmelere karşı faiz artışı silahını kullanmak dışında çaresiz ve seçeneksiz kaldı. Gelinen kademede 2023 Temmuzundan bu yana büyük toplumsal fedakarlıklar, fakirleşme ve ağır insani maliyetler kıymetine yaklaşık iki yıldır uygulanan ekonomik programdaki çabucak tüm kazanımlar 19 Mart operasyonlarıyla heba edilirken faiz artışı kararıyla iki yıl öncesine ve başa dönüldü.
Her ne kadar enflasyon ve başka makro göstergelerdeki gelişmelere nazaran PPK’nın takvim dışı orta toplantı yapması, faiz konusunda yeni kararlar alması imkanlı olsa da mevcut durumda yaz ortasına kadar yeni bir faiz indirimi, siyaset faizinde değişiklik mümkünlüğü ortadan kalkmış görünüyor.
Reklamdır
