Minarelerin Titreşim Periyotları Üzerine Önemli Araştırma
Prof. Dr. Aykut Erkal ve yüksek lisans öğrencisi Zahraa Husham Ibrahim Hilmi, cami minarelerinin doğal titreşim dönemlerinin belirlenmesine yönelik değerli bir bilimsel çalışmaya imza attı.
Altınbaş Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Erkal’ın yürütücülüğünde gerçekleştirilen araştırmada, tarihi ve çağdaş minarelerin birinci dört doğal titreşim dönemini ampirik (üretilen datalara dayalı) formüllerle hesaplamaya imkan tanıyan yeni bağıntılar geliştirildi. Çalışma, mühendislik alanında memleketler arası saygınlığa sahip Structures mecmuasında yayımlandı.
Deprem mühendisliği ve kültürel mirasın korunmasına katkı
Prof. Dr. Erkal, araştırmanın hem sarsıntı mühendisliği hem de tarihi yapıların korunması alanında gelecek çalışmalara yer hazırlayacağını belirterek, “Çalışmamızla, minarelerin materyal ve geometrik özellikleri dikkate alınarak, dinamik davranışlarını değerlendirmeye yönelik pratik ve kâfi derecede muteber bir metot sunduk. Bu sayede mevcut minarelerin kıymetlendirilmesi ve yeni minare tipi yapı dizaynlarında değerli bir yol gösterici olan birinci dört dönem çok pratik bir formda belirlenebiliyor” dedi.
Titreşim dönemleri üç usulle belirleniyor
Araştırmada, minarelerin titreşim dönemlerinin belirlenmesinde kullanılan üç sistem incelendi:
“Yerinde ölçümle gerçekleştirilen deneysel sistemler,
Bilgisayar takviyeli matematiksel modelleme,
Ampirik formüller”.
Geliştirilen yeni bağıntılar ise bilhassa ampirik formüllere katkı sağlayarak, süratli, ekonomik ve faal tahliller sunuyor.
Geniş ölçekli tahlil ve başarılı sonuçlar
Araştırmada 189 farklı minare tipinin matematiksel modeli oluşturularak kapsamlı tahliller yapıldı. Elde edilen dört farklı bağıntı, daha evvel deneysel verisi bulunan 35 minare üzerinde test edildi. Bilhassa birinci doğal titreşim dönemine ait 5 değişkenli bağıntının, bu minarelerin 28’inde, yüzde 19’dan daha düşük yanılgı hissesiyle gerçek sonuçlar verdiği tespit edildi.
Bu çalışma sayesinde mühendisler, bir minarenin muhtemel bir sarsıntıda nasıl davranacağını süratlice kıymetlendirme fırsatı bulabilecekler. Araştırma, kültürel miras niteliğindeki yapıların korunmasına ve afetlere karşı dayanıklılıklarının artırılmasına değerli katkılar sunuyor. – İSTANBUL
