Misket Bombaları Sivil Halkı Tehdit Ediyor
Uluslararası mutabakatlar uyarınca yasaklı olan ve “bomba içinde bomba” olarak da tanımlanan misket bombasından kaynaklanan can kayıplarının büyük çoğunluğunu, sivil halk oluşturuyor.
AA muhabiri, 19 Nisan Misket Bombalarına Karşı Memleketler arası Aksiyon Günü hasebiyle bu bombaların kullanımı ve buna yönelik uğraşa ait bir haber derledi.
Misket bombaları, savaş kalıntısı olarak da yıllarca tehdit olmayı sürdürürken bunların kullanımı, stoklanması ve satışı, 2008’de imzalanan Misket Bombaları Üzerine Mukavele uyarınca yasaklandı.
Başlangıçta 112 ülke tarafından onaylanan mukaveleye, ilerleyen süreçte 12 ülke daha taraf oldu.
Sözleşmeyi kabul eden ülkelerin büyük çoğunluğu, muhakkak bir müddet sonra hudutları içindeki misket bombalarını imha etme taahhüdünde bulundu.
Ağustos 2010’da yürürlüğe giren ve 23 unsurdan oluşan kontratta stokların imhası, misket bombalarının bulaştığı alanların temizlenmesi, mağdurlara yardım ve şeffaflık raporlarının sunulması üzere hususlar de yer aldı.
Sözleşmeye taraf olmayan Rusya ile Ukrayna ortasında Şubat 2022’de başlayan savaş, misket bombalarına karşı global olarak yürütülen çabaya gölge düşürdü.
Sözleşmeye taraf olanlar ortasında 32 NATO üyesi ülkeden 25’i yer alıyor. Mukavele, taraf ülkelerden, NATO’nun yasakladığı hiçbir faaliyete yardımcı olmamalarını da açıkça talep ediyor.
Cenevre merkezli Misket Bombası Koalisyonu (CMC), Eylül 2024’te yayımladığı son raporunda, misket bombasını yasaklamayan ülkeler tarafından bunların yeni kullanımı, üretimi ve transferinin, bunu yasaklayan Misket Bombaları Üzerine Sözleşme’de belirlenen gayelere ziyan verme tehdidinde bulunduğu bildirildi.
Raporda, misket bombalarının 2023’te Ukrayna’da hem Rusya hem de Ukrayna güçleri tarafından kullanıldığına yer verilirken bu bombaların, bu süreçte Myanmar ve Suriye’de de kullanıldığına işaret edildi.
Bu ülkelerin hiçbirinin milletlerarası yasağa katılmadığı vurgulandı.
En fazla misket bombası Ukrayna’da kullanıldı
Ukrayna’nın, üst üste 2 yıl misket bombası nedeniyle dünyada en fazla sayıda kayıp yaşanan ülke olduğu kaydedilen raporda, gerçek zayiatın kaydedilenden kıymetli ölçüde daha yüksek olduğunun değerlendirildiğine işaret edildi.
Rusya-Ukrayna savaşında, Rusya’nın kullandığı misket bombasının Ukrayna’da 1000’den fazla kişiyi öldürdüğü ve yaraladığı kaydedildi.
Raporda, “Sivil halk, 2023’te misket bombalarından kaynaklanan global kayıpların yüzde 93’ünü oluşturdu. Çocuklar, 2023’te misket bombalarının kalıntıları nedeniyle ölen ve yaralananların neredeyse yarısını oluşturdu. Misket bombası ataklarının, okullar ve hastaneler dahil sivil objeler üzerinde direkt ve yıkıcı tesirleri oldu.” tabirlerine yer verildi.
2023’te misket bombası kalıntılarının bulunduğu alanların temizlenmesinde, bir evvelki yıla kıyasla azalma kaydedildiği belirtilen raporda, ülkelerin bu alanları temizleme yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için daima fon ve takviyeye gereksinim duyulduğunun altı çizildi.
Raporda görüşlerine yer verilen CMC Yöneticisi Tamar Gabelnick, “Misket bombasını yasaklamayan ülkelerin hareketleri sivilleri riske atıyor. Bu durum, mevcut menfur silahları yasaklayan memleketler arası antlaşmanın bütünlüğünü ve kozmikliğini tehdit ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Gabelnick, tüm ülkelerin Misket Bombaları Üzerine Sözleşme’ye katılmasının, misket bombalarının neden olduğu acı ve kayıplara son verme gayesini gerçekleştirmeye yardımcı olmasının mecburî olduğunu vurguladı.
İsrail de misket bombası kullandı
Raporda, İsrail’in de geçmişte Lübnan, Mısır ve Suriye’de misket bombası kullandığına yer verildi.
Hizbullah, İsrail ordusunun Ekim 2024’te Lübnan’ın güneyindeki bir bölgeye, memleketler arası yasaklı misket bombalarıyla saldırdığını duyurmuştu.
Reklamdır
