YeniHaber Aktar yeni arayüzüyle okurların karşısında!Gündem
13°C
19 April 2025
Dünya

‘Netanyahu, Trump’ı üstü kapalı şekilde tehdit etmiş olabilir’

  • Nisan 16, 2025
  • 13 min read

ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İran’la direkt görüşme sürecine ait, “İran nükleer zenginleştirme ve silahlanma programını durdurmalı ve ortadan kaldırmalıdır.” açıklamasını yaptı.

İran’la direkt müzakereleri yürüten Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff, X hesabından sürece ait bir açıklama yaptı.

Witkoff, açıklamasında, “İran’la varılacak bir mutabakat fakat bir Trump muahedesi olması halinde tamamlanabilir. Rastgele bir son mutabakat Orta Doğu’da barış, istikrar ve refah için bir çerçeve oluşturmalıdır; yani İran nükleer zenginleştirme ve silahlanma programını durdurmalı ve ortadan kaldırmalıdır.” değerlendirmesinde bulundu.

İran’la muhtemel bir mutabakatın “dünya için adil bir anlaşma” olması gerektiğini kaydeden Witkoff, Trump’ın kendisine verdiği misyonun bu olduğunu belirtti.

Witkoff, Amerikan Fox News kanalına verdiği son röportajda, “Trump’ın tıpkı İran’la yapılan eski nükleer mutabakattaki üzere İran’ın uranyum zenginleştirmesini yüzde 3.67 ile sonlandırmak istediğini” söz etmişti. Witkoff’un bu açıklaması, “ABD, İran’ın nükleer programını sonlandırmasını beklemiyor” halinde yorumlanmıştı.

İran ile nükleer mutabakattan 2018’de tek taraflı ülkesini çeken ABD Başkanı Donald Trump, İran ile direkt nükleer müzakere davetinde bulunan bir mektubu geçen ay İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’e göndermişti. Mektuba İran, Umman üzerinden karşılık vermişti.

İran ile ABD, mektup trafiğinin akabinde Umman’da 12 Nisan’da dolaylı görüşmeler yapmıştı. Görüşmeler sonucunda hem İran hem de ABD tarafı müzakerelerin “olumlu ve yapıcı” olduğunu açıklamıştı. Taraflar, 19 Nisan’da yine bir ortaya geleceğini duyurmuştu. ABD basını, ikinci cins müzakerelerin İtalya’nın başşehri Roma’da yapılacağını yazmış lakin İran tarafı istişareler sonucunda müzakerelerin tekrar Umman’da yapılmasının kararlaştırıldığını duyurmuştu.

Umman’daki ABD-İran görüşmelerini, İran’la nükleer müzakere çerçevesinde ABD’nin İran’a yönelik tehditlerini, İsrail’in savaş telaffuzlarını ve bölgedeki ülkelerin diplomatik pozisyonunu, gazeteci Hasan Erel ile konuştuk.

‘AIPAC liderinin ses kaydı yayınlandı’

Hasan Erel’e nazaran Trump, İran’a saldırmak istemiyor ancak Netanyahu ve İsrail ile birlikte çalışan ABD İsrail lobisi, ABD’nin İran’ı vurması için ağır uğraş sarfediyor:

“Şöyle bir örnek vereyim. AIPAC diye bir kuruluş var. Bu, İsrail’in Amerika’daki en büyük lobi örgütü. Geçenlerde bir gazeteci, AIPAC başkanı Elliot Brandt’ın bir toplantıda yaptığı konuşmanın kaydını ele geçirdi. Orada AIPAC Başkanı olan Elliot, ki kendisinin 30 yıldır İsrail lobiciliği deneyimi var, diyor ki ‘Ben, Trump’ın güvenlik grubuna büyük ölçüde sızmış durumdayım ve onları yönlendirebiliyorum.’ Bu esasen bilinen bir gerçeği teyit etmek manasında değerli bir haber. İsrail, ABD’de olağan dışı formda güçlü. Amerika’nın Ankara’daki gücünden daha fazla, İsrail’in ABD’de gücü var. Biz de yıllardır NATO’nun ileri karakolu olarak her denileni yapıyoruz lakin Amerika’da İsrail faktörü çok daha güçlü. Ben, Trump’ın İran’a saldırmayı istediğini düşünmüyorum lakin ne kadar direnebilir, ne kadar ayak sürüyebilir? Asıl sıkıntı bu. Netanyahu, İran’a mutlaka saldırmak istiyor. Hatta 20 yıldır Amerika’yı İran’a saldırtmak için yapmadığını bırakmadı. Artık eline büyük bir fırsat geçti. Trump’ı istediği üzere yönetebiliyor. Steve Witkoff nasıl birisi? Fanatik siyonist. Armageddon’a inanıyor. Bu adam hem Rusya ile, hem Ukrayna ile hem de Ortadoğu ile bağlantı kuruyor. Kissinger’a yakın yetkileri olan birisi üzere gözüküyor.

‘İran’a hücum bir dünya savaşını tetikleyebilir’

ABD’nin ve İsrail’in İran’ı maksat almasının dünya savaşı dahil birçok felaket senaryosunu tetikleyebileceğini öne süren Hasan Erel, son periyotlarda Türkiye’nin de giderek ABD kampına yaklaştığı değerlendirmesinde bulundu:

“Witkoff’un armageddona inanan fanatik bir siyonist olduğunu birçok kaynaktan okudum. Şimdiki haline bakarsak, o da Trump üzere İran’a saldırmanın delice bir iş olduğunu düşünüyordur. Zira İran’a saldırmak, Suriye’ye, Irak’a, Libya’ya saldırmakla tıpkı şey değil. İran’a saldırırsanız bir üçüncü dünya savaşını tetikleme riskiniz var. Bırakın Hürmüz Boğazı’nın kapanmasını, üçüncü dünya savaşı tetiklenebilir. İran petrolünün en büyük müşterisi Çin. Rusya, İran’ın en büyük ortağı. Bütün kuzey-güney koridoru yani başka tüm koridorların bypass edilmesini sağlayacak koridorun en değerli ülkesi İran. Rusya ve Çin, İran’ı boş bırakmazlar. Şimdiye kadar boş bırakmadılar belirli ki. İsrail’i 4 Şubat’ta nasıl vurdu İran? Tüm o teknoloji Rusya ve Çin’den geldi. Orada Çin de kıymetli bir faktör. Bugün hatta bir şey okudum. Çin, Yemen’e hiçbir halde gümrük uygulamayacağını açıkladı. Bu bir dayanak açıklaması. Yemen, İsrail ve ABD ile bilfiil savaşıyor. Trump herhalde İran’a saldırırsa, çok büyük bir tepki başlatabileceğini biliyor. Bu kendisine de ziyan verecektir. ABD iktisadı çok makus. Amerikan liderliği geriliyor.

Trump’ın taktiği de biraz ortaya çıktı. Yüksek perdeden atıp tutmak vs. bir işadamı üslubu pazarlık olduğu ortaya çıktı. Çin ve Rusya bunu çok güzel biliyor. Onlar duvar üzere duruyor karşısında. Trump’ın elindeki kartlar bile ‘Made in China’. İran’a atak durumunda Çin’in Tayvan’ı alacağını düşünüyorum çok büyük bir oranda. Bu bir tepkiye yol açacak. Bu da krizi Asya-Pasifik’e kaydıracak. Avrupa’nın Ukrayna’daki çatışmayı büyütme eforları da ortada. Amerika’nın, İsrail gazıyla İran’a saldırması mümkünlük dışı değil. Trump’ın tam bir İsrail dostu olması, takımının tamamının İsrail’e taparcasına sahip çıkması üzere bir gerçek de var. Amerikan jeopolitiğinde İsrail çok değerli. ABD’nin amaçlarından birisi İsrail’in güvenliği. Bunun için Irak’ı da vurdu, Saddam’ı da devirdi, Libya’yı da parçaladı. Gazze’de bu kadar çocuk katledilirken Trump emlak projeleri açıkladı. İş İran konusuna gelince biraz farklı bir durum ortaya çıkıyor. Dünya savaşı riski var. Esasen ekonomik krizler ticaret savaşları, 1914 ile 1930’u çok hatırlatan bir noktaya geldi. Amerika kesin saldırır yahut saldırmaz diyemiyorum. İkisi de güçlü takviyelere sahip tezler. Emekli MI6 casusu, araştırmacı ve diplomat Alastair Crooke var. ‘Bu kadar hazırlık yapıldı, İran’a hücum yapılacak’ diyor. Kimileri da petrol trafiğinin dörtte birinin Hürmüz’den geçmesi sebebiyle olamayacağını söylüyor. Bölgedeki Körfez ülkeleri ve hatta biz de dahil ateşe atılabiliriz. Biz de burada gördüğüm kadarıyla Amerika’nın yanında yer alıyoruz. Yahut Azerbaycan üzere dolaylı olarak İsrail’in yanındayız. Orada bir pozisyonlanma var.”

‘Netanyahu, Trump’ı üstü kapalı biçimde tehdit etmiş olabilir’

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump’ı tehdit eden birtakım iletiler verdiğini söz eden Erel, öbür yandan Trump’ın İran savaşını istemediğini vurguladı. Washington Post’un haberine atıfta bulunan Erel, İsrail’in hücum planlarına değindi:

“Türkiye olağanda bu türlü bir savaşa karşı olması gereken bir ülkedir. Bu savaş, Türkiye’yi çok makûs etkileyecek kesinlikle. Baktığınız vakit Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Antalya Diplomasi Forumu’ndaydı. Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz bugün değerli bir paylaşım yaptı. Azerbaycan devlet şirketi SOCAR, Doğu Akdeniz’de gaz sondajı için İsrail ile muahede yapmış. O denli bir gelişmeden kelam etti. İsrail’le dolaylı ilgiler var. Malatya’daki Kürecik Üssü görünürde ABD’ye ilişkin olsa da oradan alınan İran’a yönelik tüm bilgiler, İsrail’e iletiliyor. O kapatılmadığı sürece Türkiye, İsrail ile çatışma noktasına asla gelmiş olamaz. O denli bir şey olsa, Kürecik derhal kapatılırdı. Yakında Ulusal Savunma Bakanlığı’nın Karadeniz toplantısı yapacağı söyleniyor. Kremlin Sözcüsü Peskov, bu türlü bir toplantıdan haberleri olmadığını söyledi. Demek ki bu toplantıya Batı ülkeleri katılacak. Bu da Türkiye’nin Batı’ya yüzünü dönmeye başladığının bir öteki emaresi. Cumhurbaşkanlığı Dış Siyaset Kurulu’na yapılan atamalara bakıyoruz. Rusya’ya girişi yasaklanmış şahıslar var. Burada Türkiye’nin konumlanması aşikâr ki var. Bu da beni ürkütüyor. 2003’te Irak işgal edilirken tezkere geçmedi fakat sonra biz dolaylı da olsa takviye verdik. Biz mağdur olduk. Suriye’ye 2011’de dolaylı olarak biz dayanak verdik. Bölgeden mayınlar toplandı. Biz mağdur olduk. Milyonlarca göçmen Türkiye’ye geldi. İktisat etkilendi. Artık de Avrupa Birliği’nin göçmen deposu olduk. İran sonundaki mayınlar da temizlendi tıpkı Suriye’de olduğu üzere. Birtakım NATO Turancıları, yıllardır Güney Azerbaycan edebiyatı yapıp duruyorlar. Turancılığın ne olduğunu da Türk devletlerinin Güney Kıbrıs olayında gördük. 12 milyar dolara Turancılık bitti. Satıldı gitti. Bunların hepsinin NATO projesi olduğu belirli. Türkiye olağan kurallarda İran, Rusya, Çin, Suriye, Irak üzere ülkelerle savaşı önleyecek adımlar atması lazım. Tahminen atılıyordur, biz bilmiyoruzdur. Lakin görünür manada tablo şu: Türkiye güya ABD’ye, İsrail’e yakın duruyor. İran’dan, Astana sürecinden uzaklaşılmış. İran’a yönelik yeni bir plan işliyor üzere. Bu, Trump’ın istediği bir şey değil muhakkak.

Netanyahu, Trump’ı iki sefer tehdit etti. Birincisi, 2019’da Ben Gurion ile Kennedy’nin fotoğrafını koyup Tweet attı. Son açıklanan CIA dokümanlarından açıklıyoruz ki Kennedy suikastının ardında Mossad var. Kennedy hem AIPAC’a hem İsrail’in nükleer silahlarına müsaade vermiyor. Ben Gurion ile hengame ediyor. Kennedy öldürüldükten sonra İsrail hem AIPAC’ı güçlendiriyor hem nükleer programını rahatlıkla işletiyor. Bunun ardında da CIA’in karşı istihbarat yöneticisi James Angleton var. Kennedy ve Ben Gurion tweeti de münasebetiyle bir tehdit oluyor. Daha sonra da altın davet aygıtı ikram etti. Hizbullah’a yönelik davet aygıtları vardı. Altın davet aygıtını Trump’a ikram etti. Burada dost üzere görünüyor fakat mafyatik bir ima da var güya. O yüzden kimi yorumcular, Trump İran’a saldırmazsa hayatı tehlikeye girebilir diyor. Alışılmış Trump ne yapar, direnir mi direnmez mi bilemiyorum. Bunu yakında göreceğiz. Washington Post’ta çıkan birinci haberde, Amerikan istihbarat kuruluşları raporuna nazaran İsrail’in yıl ortasında İran’a saldırmayı planlandığı söyleniyordu. B-52 bombardıman uçakları, sığınak delici bombalarla Diego Garcia’ya konuşlanıyor. Deniz kuvvetleri konuşlanıyor. Trump’ın Taliban ile anlaşıp Bagram Üssü’ne geri döndüğü de sav ediliyor. Bir Bulgaristan askeri haber sitesinde okudum. CIA ikinci başkanı ziyaret etmiş. ABD ve Taliban bunu doğrulamıyor fakat bu türlü bir çevreleme şeyi var. İran’ı ve Asya’yı çevreleme planı yürürlükte üzere geliyor bana.”

‘İran sert kayadır’

Arap ülkelerinin de bu türlü bir savaşı istemediğini vurgulayan Hasan Erel’e nazaran, Binyamin Netanyahu koltuğunu korumak ve büyük İsrail maksadına ulaşmak için bölgeyi ateşe atabilecek bir atılım yapabilir:

“Araparın en istemediği şey ABD-İran savaşı. Körfez ülkeleri alışılmış ki ABD’ye ve İsrail’e yakın duruyor ancak savaşta çok ziyan görecekler. İran, Hürmüz Boğazı’nı çok kolay kapatabilecek kapasitede. O vakit dünya petrol akışının dörtte biri durmuş oluyor. O vakit da büyük bir karışıklık ve kaos yaşanır. Dünya iktisadı esasen şu anda hassas durumda. Daha büyük bir kriz yaşanabilir. Bu da tüm dünya iktisadını olumsuz etkileyecek. Aslında Trump’ın gümrük vergileri sonrası dünya iktisadı kısa bir müddet içinde yüzde 1,5 küçülmüş. Finans bundan çok etkileniyor. Arap ülkeleri bunu istemiyor fakat engellemek ellerinden geliyor mu? Sanmıyorum. Lakin en azından üsleri kullandırmayacaklarını söylediler. İran, üsleri kullandıran ülkeleri vuracaklarını açıkça söylemişti ki vurabilirler. Silahları buna müsait. Lakin savaş çıkarsa Arap ülkelerinin kelam sahibi olacağını sanmıyorum. ABD ve İsrail o üslerden faydalanacaktır. Bu da savaşın geniş bir alana yayılmasını sağlayacaktır. Umman’daki görüşmeler bu yüzden değerli. Haftaya bir daha görüşecekler. İran diplomasisi bu bahiste uygundur. Süreci uzatıyorlar. Onlar da sıkıntının nükleer muahede olmadığını biliyorlar. Lakin süreci uzatıyorlar.

Netanyahu’nun durumu da İsrail’de kritik. Çok önemli usulsüzlük ve yolsuzluk davaları var. Şin Bet lideriyle da arbedeli. Şovlar var. O da kendisini kurtarmak istiyor. Bence 7 Ekim 2023’teki operasyonu da Hamas’la birlikte yaptı kendisini kurtarmak için. Büyük İsrail vaadini gerçekleştirmek de istiyor. Fırsattan istifade buna girişebilir. Ürdün elinin altında. Mısır ondan yana. Suriye’yi de devirdi. İran’ı da devreden çıkarırsa ki büyük ölçüde de çıkardı, mesela Hizbullah eskisi kadar güçlü değil. Haaretz’e konuşan bir İsrail askeri yetkilisi, Hamas’ın tünellerinin dörtte üçünün etkin olduğunu ve 40 bin savaşçısı olduğunu söyledi ancak bu ataklara mazeret mi bilemiyoruz. Yemen de bombardımana uğruyor ve artık pek bir şey yapamıyorlar. Gerçi ellerinden geleni yaptılar. Netanyahu, fırsatını bulmuşken İran’ı vurup, reformist Pezeşkiyan ile anlaşıp rejim değişikliği yapmak istiyor. Bizde YPG/SDG’nin tanınma görüşmeleri de yapılıyor. İsrail ile Azerbaycan’da, SDG ile İncirlik’te görüşüldüğü söyleniyor. Ahmed eş-Şera da geldi Anltaya’ya, onunla da görüşüldü. Netanyahu’nun büyük İsrail planları yürüyor üzere. Ancak İran sert kaya. İran’ın ne yapacağını çok bilmiyoruz. İsrail’in ne yapacağını ve İran’ın nasıl karşılık vereceğini bilmiyoruz. Dünyada dış bağlarda siyah kuğu diye bir şey varsa o da İsrail’dir ve her vakit bir sürpriz beklenebilir.”

About Author

Haber Aktar

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir