Prof Dr. Sambur’dan Putin-Witkoff görüşmesine ilişkin değerlendirme: ‘Süreç ilerliyor, gelişiyor’

Trump’ın iş başına gelmesinden sonra Ukrayna-Rusya savaşıyla ilgili klâsik siyasetin hem Avrupa’da hem Amerika’da değiştiğine şahit olduk. Trump her şeyden evvel Rusya ile diplomatik ilgi kurarak Rusya’yı savaşılacak değil barışılacak muhatap olarak gördüğününe dair bir siyaset ortaya koydu. Trump mevcut tablo içerisinde Rusya ile barışın mümkün olduğunu inanıyor. Tabi bu noktada Ukrayna’dan ve Avrupa devletlerinden çok tenkit aldığının da altını çizmek lazım. Rusya Trump’ın bu halinden çok mutlu. Bağ kurmaktan çok mutlu. Lakin Rusya tabi ihtiyatlı davranıyor. Görüşmelere, diplomatik diyaloga çok açık olduğunu tabir ediyor. Lakin ihtiyatı da elden bırakmayan bir hal var. Süreç içerisinde mevcut geldiğimiz noktada barışa çok yakınız ya da çok uzağız halinde bir kıymetlendirme için erken olduğu kanaatindeyim. Şunu söyleyebiliriz, barış için daha katedilecek çok yol var. Zira Rusya Ukrayna’nın NATO’ya üye olmamasını, İlhak edilen bölgelerin bir daha Ukrayna’nın bir kesimi olmamasını, Ukrayna’nın silahsızlandırılması üzere çok değerli talepler gündeme getiriyor. Bu taleplerin Amerika tarafından ve Avrupa ülkeleri tarafından nasıl müzakere edileceğine dair elimizde daha bir data yok. Lakin şu noktanın altını çizmek isterim. Steve Witkoff, Trump’ın Orta Doğu Temsilcisi olmasına karşın Ukrayna konusunda Putin’le görüşen kişi o. Bu da bize aslında Rusya ve Amerika ortasında, Ukrayna savaşının bir halde sona erdirilip Orta Doğu bağlamında bir ittifak yeri oluşturma eforunu tabir ediyor. Bence bu süreçte yalnızca Ukrayna’ya değil tıpkı vakitte dikkatlerimizi Orta Doğu’ya da çevirmemiz lazım. Yani bu müzakereler hem Ukrayna savaşının diplomatik yolla tahlili noktasında birtakım adımları önümüze getirecek. Birebir vakitte da Orta Doğu bağlamında Rusya ve Amerika ortasında yeni bir grup münasebet biçimlerinin yeni birtakım siyasetlerinin geliştirilebileceğine de işaret ediyor.

Ukrayna’da ve Avrupa ülkeleri ortasında derin bir Rusya kaygısının olduğunu tabir edebiliriz. Yani ‘Ukrayna’da Rusya’ya taviz vermenin, Rusya’yı durdurulmaz güç haline getireceği’ söylemi hem Ukrayna’da hem Batı’da çok aktif. Avrupa ülkeleri ve Ukrayna bu süreçte, yani Trump ile Putin ortasında direkt bir bağlantının kurulmuş olması Avrupa’nın masada olmayışı üzere konulardan çok telaş ediyorlar. Çok kaygılanıyorlar hatta korkuyorlar. Yani bu Ukrayna meselesinin ABD-Rusya ikilisi tarafından Avrupa’nın dışlanarak çözülmesinden bu ülkeler çok rahatsızlar. Bu durumda onları bu ilgiye daha aralıklı hale getiriyor. Lakin öte taraftan Avrupa’nın süreçten dışlanması Rusya ve Amerika’yı da birbirine çok yakınlaştırıyor. Hatta birbiriyle çok çarçabuk anlaşan iki taraf haline getiriyor biçiminde bir yorum yapmak mümkün.

Ukrayna Rusya savaşı çok derin bir kriz, derin bir sorun. Bugün yarına çözülecek bir sorun değil. Burada değerli olan Rusya ve Amerika ortasında diplomatik bağlantı kanallarının açılmış olması iki tarafın tekrar büyükelçiliklerini harekete etkin hale getirmek için Riyad’da anlaşmış olması ve Putin ile Witkoff ortasındaki görüşmeler çok kıymetli. Bu görüşme trafiğinin devam ediyor olması çok değerli. Süreç ilerliyor, gelişiyor. Taraflar birbiriyle diyalog kurdukça birbirlerine yakınlaşıyorlar. Değerli olan Batı’da Rus endişesinin yükseltilmemesi. Rusya’da da Amerika’nın ve Batı’nın güvenilmez olduğuna dair çok derin bir kanı var. Rusya’nın da bu görüşmeler sırasında tekrar Amerika’yla iş yapabiliriz biçiminde bir inanç hissini kazanması bence çok değerli.