Prof. Dr. Zeynep Şimşek: Deprem Çocuklarda Geçici Duygusal ve Davranışsal Gerilemelere Yol Açabilir
İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek, sarsıntı üzere travmatik süreçlerin akabinde kimi çocuklarda duygusal ve davranışsal gerilemeler görülebileceğini, bu durumun süreksiz olduğunu belirtti.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, Marmara Denizi Silivri açıklarında 23 Nisan’da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki zelzele, fizikî ve ruhsal boyutuyla yetişkinlerin yanı sıra çocukları olumsuz istikamette etkiledi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Prof. Dr. Zeynep Şimşek, kelam konusu zelzelenin, çocuklar ve yetişkinlerde şiddetli dehşet ve tasa üzere yansılara yol açtığına değindi.
Depremin akabinde vatandaşların farklı taraflarda reaksiyonlar verdiğini vurgulayan Şimşek, “Bazılarımız sabaha kadar dışarıda bekledi, kimilerimiz kenti terk etti, kimilerimiz ise ne yapacağını bilemeden sessiz bir bekleyişe girdi. Bu cins olayların akabinde endişe, öfke, suçluluk, çaresizlik üzere duygusal; unutkanlık ve dikkat dağınıklığı üzere zihinsel; uyuyamama, mide ya da baş ağrısı üzere bedensel; konuşmaktan kaçınma, ani irkilme ya da bireyler ortası çatışmalar üzere davranışsal reaksiyonlar görülebiliyor.” sözlerini kullandı.
Şimşek, bu yansıların gerilim hormonunun yükselmesine bağlı olarak gelişen doğal ve olağan süreçler olduğunu, sarsıntının şiddeti, müddeti, kişinin yaşı, geçmiş tecrübeleri ve çevresel şartlar üzere birçok faktörün bu yansıların müddeti ve şiddetini etkileyebileceğini kaydetti.
Deprem sonrası yetişkinlerin hem kendilerini hem de çocuklarını toparlamakta zorlanabileceğini vurgulayan Şimşek, “Yetişkinlerin evvel kendi ruhsal ve bedensel sıhhatlerini muhafazaya odaklanması değerli. Kolay nefes antrenmanları, kişiyi rahatlatan ve güç veren hudut sistemini harekete geçirir, bu sayede vücut ve zihin rahatlar.” değerlendirmesinde bulundu.
” Alt ıslatma, yalnız yatamama, konuşmada zorluk üzere davranışlar ortaya çıkabilir”
Beyin ön kısmı şimdi gelişimini tamamlamamış çocukların, bu süreçte yetişkin takviyesine gereksinim duyacağına dikkati çeken Şimşek, “Bazı çocuklarda duygusal ve davranışsal gerilemeler görülebilir. Alt ıslatma, yalnız yatamama, konuşmada zorluk üzere davranışlar ortaya çıkabilir. Bu durumlar süreksiz. Aileleri kaygılandıracak bu belirtilerin yaşanması, doğal bir durum.” değerlendirmesini yaptı.
Şimşek, zelzele sonrasında çocukların temel muhtaçlıklarının karşılanması ve bu süreçte onlarla hareket edilmesinin kıymetli olduğunu, çocuklara yaşlarına uygun oyunlar oynatarak takviye olunabileceğini aktardı.
Çocukları küçük karar alma süreçlerine dahil etmenin ve günlük rutinler oluşturmanın itimat hissini artırdığını belirten Şimşek, şunları kaydetti:
“Balon şişirip oynamak nefes antrenmanı sağlar. Top oynama, ip atlama üzere oyunlar fizikî hareketi teşvik eder. Kuklalarla öykü anlatmak, birlikte fotoğraf yapmak, tehlike avı oynayıp inançlı alan yaratmak, çocukların hislerini söz etmesine yardımcı olur. Kahvaltı, oyun, meyve saati üzere düzenler, korkuyu azaltır. Başka çocuklarla vakit geçirmek, komşularla bir ortaya gelmek, hem çocuklara hem ebeveynlere yeterli gelir. Uyku, beslenme, sevgi ve şefkat, bu periyotta hayati değere sahip. Çocuğunuza sarılın, onun yanında olduğunuzu kelamla ve davranışla hissettirin. Boyama, hamurla biçim yapma, hikaye anlatma, spor üzere etkinliklerle hislerini tabir etmesine yardımcı olun.”
Şimşek, çocuklarının davranışlarıyla başa çıkmakta zorlanan ebeveynlerin uzman takviyesi almaktan çekinmemesi gerektiğine değinerek, “Duygusal problemler da fizikî hastalıklar üzere tanınabilir ve tedavi edilebilir durumlar. Unutmayın, sevgi, sabır ve ilgi bu devrin en güçlü ilaçları. Oyun, çocukların lisanı, oyuncaklar ise sözleridir. Onları oyunla, sevgiyle, sabırla desteklemek çok değerli. Her kriz, bir fırsattır. Tahminen bu dert ve dehşet, bizim aile toplantımızı yapıp, ne vakit, nerede, neyi, nasıl yapacağımızı belirlememize yardımcı olur. Evvelden hazırlık yapmak, gerilimimizi hafifletip bizi sağlıklı kılar.” görüşünü belirtti.
