Sahte bal tehlikesi: Gerçek ve sahteyi ayırt etmek için 3 yöntem

Son periyotta, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan verilere nazaran, balda taklit ve tağşiş oranı giderek artıyor.

Özellikle şeker şurupları, glikoz ve mısır şurupları üzere katkı hususlarıyla üretilen uydurma ballar, doğal balın yerini alarak hem tüketiciyi yanıltıyor hem de arıcılıkla uğraşanların emeğini zedeliyor. Bu durum, halk sıhhatini tehdit etmenin yanı sıra, arıcılık bölümünün sürdürülebilirliğini de tehlikeye atıyor.

SAHTE BAL NASIL ANLAŞILIR?

Gerçek bal ile düzmece bal ortasındaki farkları anlamak için çeşitli teknikler bulunmaktadır. Lakin, uzmanlar bu usullerin kesin sonuçlar vermediğini ve en sağlam sonucun laboratuvar tahlilleriyle elde edilebileceğini belirtiyor.

Örneğin, balın kristalleşme müddeti, rengi, kokusu ve tadı üzere özellikler, balın saflığı hakkında ipuçları verebilir. Fakat bu teknikler sahteciliği tespit etmek için kâfi değildir.

Laboratuvar ortamında yapılan tahliller, balın içeriğini ayrıntılı bir biçimde inceleyerek, taklit ve tağşiş olup olmadığını belirleyebilir. Bu tahliller ortasında polen tespiti, şeker profili tahlili ve nükleer manyetik rezonans (NMR) üzere metotlar bulunmaktadır. Bu sayede, balın gerçek mi düzmece mi olduğu kesin bir formda ortaya konulabilir.

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Lideri Ziya Şahin, piyasanın taklit eserlerden arındırılmasını istediklerini belirterek, “Gerçek balın piyasada hakim olmasını amaçlıyoruz” dedi.

Şahin, 1 kilogram balın arıcıya maliyetinin 261 lira olduğunu, fakat market raflarında bu fiyatın çok altında satılan balların geçersiz olma ihtimalinin yüksek olduğunu tabir etti. Ayrıyeten, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın laboratuvarlarında balın saflığını ölçecek NMR makinelerinin 2025’ten itibaren kullanılacağını duyurdu.

Balda taklit ve tağşiş, yalnızca ekonomik bir sorun değil, tıpkı vakitte sıhhat açısından da önemli riskler taşımaktadır. Tüketicilerin, bal alırken emniyetli markaları tercih etmeleri, etiket bilgilerini dikkatlice okumaları ve mümkünse eserin laboratuvar tahlil raporlarını incelemeleri değerlidir.

Ayrıca, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı taklit ve tağşiş listelerini takip ederek, kuşkulu eserlerden kaçınılmalıdır. Unutulmamalıdır ki, gerçek balın tadı, kokusu ve yararları, düzmece ballara nazaran çok daha farklıdır.

GERÇEK VE SAHTEYİ AYIRT ETMEK İÇİN UYGULANABİLECEK 3 TEST

1. Kristalleşme Testi:

• Gerçek Bal: Doğal bal, vakitle kristalleşir. Bu, balın içeriğinde doğal şekerlerin bulunmasından kaynaklanır ve olağan bir süreçtir. Balınız kristalleşiyorsa, bu büyük olasılıkla gerçek baldır.

• Sahte Bal: Taklit bal çoklukla kristalleşmez. Şeker şurupları ve glikoz üzere katkı hususları içerdiği için, uydurma balın bu doğal kristalleşme özelliği bulunmaz.

2. Alev Testi:

• Gerçek Bal: Bir kesim pamuk yahut bezin ucuna gerçek bal koyup ateşe tutarsanız, pamuk süratlice yanar. Gerçek bal, su içermez ve bu nedenle yanmaya müsaittir.

• Sahte Bal: Düzmece bal, ekseriyetle su içerdiği için bu testte alevlenmez yahut daha güç yanar.

3. Su Testi:

• Gerçek Bal: Birkaç damla balı bir bardağa su koyarak içine bırakın. Gerçek bal süratle suyun tabanına çöker ve suyun içinde yayılmadan topaklanır.

• Sahte Bal: Uydurma bal, içerdiği şeker ve katkı unsurları nedeniyle suya karışır ve yayılır. Gerçek bal üzere süratle tabana çökmez.