Sayı 4 milyonun üzerinde: ‘Sessiz sessiz’ ölüyorlar
Uluslararası Teneffüs Dernekleri Forumu’na nazaran dünya genelinde her yıl 652 milyon kişi bu hastalıklardan etkileniyor. Lakin bu ürkütücü tabloya karşın, bu hastalıklar ekseriyetle medyada art planda kalıyor.
Mexico City’de DSÖ ile Pace Üniversitesi iş birliğinde düzenlenen bir çalıştayda bu sessizlik masaya yatırıldı. Sıhhat muhabirleri, medyanın kronik teneffüs yolu hastalıklarını görmezden gelmesinde sansasyon arayışının ve siyasi ilgisizliğin tesirli olduğunu söz etti. Kronik hastalıkların “yavaş öldürmesi”, habercilikte ilgi cazibeli görülmüyor.
HAVA KİRLİLİĞİ KRONİK HASTALIKLARI DERİNLEŞTİRİYOR
Euronews’te yer alan habere nazaran; Mexico City, yüksek rakımı ve etrafını saran dağlarla kirli havanın kentte hapsolmasına neden oluyor. Bu da KOAH ve astım üzere hastalıkları berbatlaştırıyor. DSÖ bilgilerine nazaran dünya genelinde hava kirliliği, KOAH ile bağlı ölümlerin yüzde 25’ine, akciğer kanseri ölümlerinin ise yüzde 16’sına neden oluyor.
SİGARANIN GÖLGESİNDE DAMGALANMA
Yüksek gelirli ülkelerde KOAH olaylarının çoğunluğu sigara kullanımından kaynaklansa da, bu durum hastaların damgalanmasına yol açıyor. Sigara içenlerin hastalığı “hak ettiği” kanısı, KOAH’ın medya ve kamuoyundaki görünürlüğünü düşürüyor. Halbuki global sigara kullanımı düşüşte; Türkiye’deki oran yüzde 30,7 iken Meksika’da yüzde 15,6 düzeyinde.
E-SİGARALAR DA RİSKLİ
Çalıştayda elektronik sigaraların pak gösterilmesine dair telaşlar de gündeme geldi. E-sigara kullanıcılarının KOAH’a yakalanma mümkünlüğü yüzde 53 daha yüksek. “EVALI” ismi verilen önemli akciğer hasarları ve ölümcül hadiseler e-sigara ile ilişkilendiriliyor.
KADINLAR BİYOKÜTLE YAKITLARIYLA ZEHİRLENİYOR
Dünyada 3 milyar insan hâlâ odun, kömür ve gübre üzere biyokütle yakıtlarıyla yemek pişiriyor. Bu uygulama bilhassa bayanları etkiliyor. Meksika üzere ülkelerde bayanlar hâlâ odun ateşiyle pişirme yapıyor ve bu da KOAH riskini önemli ölçüde artırıyor.
İLAÇ ERİŞİMİ KRİZİ: ECZANELERİN YÜZDE 30’UNDA YOK
FIRS’ın yayımladığı rapora nazaran, astım ve KOAH hastalarının kullandığı ‘inhaler’ ilaçlar dünya genelinde büyük oranda erişilemez durumda. Eczanelerin sadece yüzde 30’unda, hastanelerin yüzde 36’sında bu ilaçlara ulaşılabiliyor. DSÖ’nün belirlediği gaye ise yüzde 80 erişim.
ÇÖZÜM: SIHHAT SİSTEMLERİNİ GÜÇLENDİRMEK
DSÖ temsilcisi José Luis Castro, inhaler erişimini artırmanın öncelikli olduğunu vurguladı. Fakat yalnızca ilaç değil, birincil sıhhat sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğinin de altını çizdi. Yanlışsız teşhis ve tesirli tedavi için sistemik yatırımların kaide olduğunu belirtti.
