‘Şehir yok edici’ asteroit hakkında korkutan gelişme: Beklenenden daha büyük
Başlangıçta yeryüzünden yapılan müşahedelerle çapı yaklaşık 40 metre olarak kestirim edilen 2024 YR4’ün, JWST bilgilerine nazaran gerçekte 60 metre – yani yaklaşık 15 katlı bir bina yüksekliğinde – olduğu belirlendi. Bu büyüklükte bir asteroidin Dünya’ya çarpması, Hiroşima’ya atılan atom bombasından 500 kat daha güçlü bir patlamaya neden olabilir.
Aralık 2024’te keşfedilen 2024 YR4’ün, keşfedildikten kısa bir mühlet sonra Dünya’ya çarpma mümkünlüğü yüzde 3,1’e kadar yükselmişti. Bu oran, büyük bir asteroid için kaydedilen en yüksek çarpma ihtimaliydi. Neyse ki NASA, artık bu gökcisminin Dünya’ya çarpma ihtimalini büsbütün ortadan kaldırmış durumda.
Ancak Ay için birebir mutlaklık geçerli değil. JWST’nin son müşahedeleri, asteroidin Ay’a çarpma ihtimalinin hâlâ yüzde 2 olduğunu gösteriyor. Bu mümkünlük düşük olsa da, bilim insanları durumu dikkatle izliyor.
Bu belirsizlik periyodunda NASA, memleketler arası bir astronom grubuna JWST’ye erişim müsaadesi verdi. Hedef, asteroidin gerçek boyutunu netleştirerek potansiyel hasarı daha hakikat iddia edebilmekti. Dünya’dan yapılan iddialar, yalnızca yansıyan ışığa dayanıyordu ve yüzeyin ne kadar yansıtıcı olduğuna nazaran değişkenlik gösterebiliyordu.
JWST ise bu sorunu aşmak için asteroidin yaydığı kızılötesi ısıyı ölçtü. 26 Mart’ta beş saat süren müşahedede 2024 YR4’ün 60 metre çapında ve her 20 dakikada bir kendi ekseni etrafında döndüğü saptandı.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Andy Rivkin, asteroidin termal özelliklerinin büyük asteroitlere nazaran farklılık gösterdiğini ve bu farkın süratli dönüşü ile yüzeyindeki ince kum eksikliğinden kaynaklandığını tabir etti. Yüzeyin büyük olasılıkla yumruk büyüklüğünde yahut daha büyük taşlarla kaplı olduğu düşünülüyor.
Eğer bu asteroid hâlâ Dünya’ya yönelmiş olsaydı, Birleşmiş Milletler dayanaklı Uzay Misyon Planlama Müracaat Grubu’nun devreye girerek saptırma planları yapması gerekebilirdi. Şu an bu türlü bir risk yok fakat gelecekte keşfedilecek muhtemel tehlikeli asteroitler için JWST’nin nasıl kullanılacağını öğrenmek bilim insanları için büyük kıymet taşıyor.
Ay’a çarpma ihtimali gerçekleşirse, bu insanlık tarihinde birinci kere bilinen bir asteroidin gerçek vakitli olarak Ay’da krater oluşturmasının gözlemlenmesi manasına gelecek. Bu da Ay’daki öbür kraterlerin kökeni hakkında değerli bilgiler sunabilir.
