Sonunda altın üretildi: Bir maddeyi çarpıştırıp tarihi değiştirdiler
Physical Review Journals’da yayımlanan makaleye nazaran CERN’de yapılan çığır açıcı deneyde kurşun iyonları ışık suratına yakın bir süratle çarpıştırıldı. Çarpışma sırasında oluşan son derece güçlü elektromanyetik alan, kurşun çekirdeğinde nükleer bir dönüşümü tetikledi.
Bu süreçte kurşun çekirdeğindeki 82 protondan 3’ü süreksiz olarak ayrıldı. Böylelikle çekirdek anlık olarak 79 protona sahip bir yapıya yani altın çekirdeğine dönüştü. Bu fevkalâde dönüşüm, saniyeden daha kısa bir müddette gerçekleşip yeniden süratle sona erdi.
YÜZYILLARIN HAYALİ LABORATUVARDA GERÇEKLEŞTİ
Tarih boyunca simyacılar, kurşunu altına dönüştürmenin yollarını aramış lakin kimyasal yolların yetersiz olduğu çok sonraları anlaşılmıştı. 20. yüzyılda nükleer fizik ve parçacık biliminin gelişmesiyle birlikte atom çekirdeği seviyesindeki bu tıp dönüşümlerin sırf nükleer yansımalarla mümkün olduğu kanıtlandı.
CERN’de gerçekleştirilen bu deney, kurşunun altına dönüşümünün artık yalnızca bir efsane olmadığını bilimsel olarak da ölçümlenebildiğini ortaya koydu.
DENEY NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Kurşun çekirdekleri, ışık suratının %99,999993’üne ulaşacak biçimde hızlandırıldı ve çarpıştırıldı. Bu çarpışmalar sırasında oluşan devasa elektromanyetik alan, çekirdeğin yapısında titreşimler yaratarak “elektromanyetik ayrışma” olarak bilinen bir süreci başlattı. Bu süreçte kısa ömürlü bir foton darbesi oluştu ve çekirdek yapısındaki proton ve nötronlar süreksiz olarak ayrıldı. Üç protonun çekirdekten ayrılmasıyla kurşun atomu altının atom yapısına büründü.
“TARİHİ BİR MUVAFFAKİYETE İMZA ATTIK”
Deneyi gerçekleştiren ALICE dedektör takımının sözcüsü Marco Van Leeuwen, bu tarihi deney hakkında şu tabirleri kullandı:
“Dedektörlerimizin binlerce parçacığın ortaya çıktığı büyük çarpışmaları algılayabilmesinin yanı sıra sırf birkaç parçacığın oluştuğu hassas süreçleri de tespit edebilmesi, elektromanyetik nükleer dönüşüm süreçlerinin ayrıntılı biçimde incelenmesine imkan tanıyor. Bu, bizim için son derece heyecan verici.”
