Sosyal medya gençleri esir alıyor: Gelişmeleri kaçırma korkusu ve özgüven krizi oranları artıyor
Sosyal medya gençleri esir alıyor: Gelişmeleri kaçırma korkusu ve özgüven krizi oranları artıyor
Gençler ve çocukların toplumsal medya kullanım mühleti, global ortalamanın üzerinde
İSTANBUL – Yapılan araştırmaya nazaran gençler ve çocuklar toplumsal medyada global ortalamanın üstünde vakit geçiriyor. Bunun FOMO (Fear of Missing Out) ve özgüven krizi oranlarını artırdığını belirten Psikolog Aslı Orman, “Gelişmeleri kaçırma korkusu (FOMO), öğrencilerde çevrim içi olamadıkları devirde önemli derecede tasaya sebep olabiliyor. Aileler bu hususta dikkat ederek çocuğunun okuluyla ortak hareket etmeli” ikazında bulundu.
Datareportal Küresel Digital Owerview 2025 araştırmasının bilgilerine nazaran global ortamda toplumsal medya kullanımı 2 saat 24 dakika. Lakin gençler ve çocuklar bu ortalamanın üzerinde toplumsal medya kullanıyor. Bu müddet; ABD’de 13-18 yaş kümesi için 4,8-8,39 saatken Türkiye’de 18-24 yaş kümesi için 3 saatin üzerinde. Toplumsal medyanın olumlu tarafları olduğu üzere olumsuz getirilerinin de olduğunun altını çizen Uğur Okullarında PDR Müdürü Aslı Orman, bu hususla ilgili alınabilecek tedbirleri tek tek anlattı.
“Fiziki ortamda toplumsallaşma sorunu yaşayabiliyorlar”
Orman, “Gençler toplumsal medyada, toplumsal ağlar üzerinden hobileri ve alışkanlıkları üzerine birçok platformda ilgili bireylerle etkileşime geçip verimli bir süreç geçirebiliyorlar. Lakin natürel ki bunun olumsuz yansımaları var. Öğrencilerimiz bunları yaparken dijital dünyaya çok fazla alışıp fiziki ortamda toplumsallaşma sorunu yaşayabiliyorlar” dedi.
“Sürekli çevrimiçi olarak denetim ediyor”
“Sosyal medyayı sıklıkla kullanan öğrencilerimizin yaşadığı makul fobiler var” diyen Orman, “Mesela öğrenciler, arkadaşları tarafından davet edilmediği bir ortamı toplumsal medya üzerinden gördüklerinde daima çevrim içi olarak onları denetim ediyor. ‘Acaba ben yokken neler yapıyorlar, ne durumla karşılaşıyorlar’ diye merak ediyorlar. Hasebiyle fiziki ortamda dışlanma oluyor. Bu da öğrencilerimizin telaş bozukluğuna, özgüven gelişimlerinde zedelenmeye neden olabiliyor” formunda konuştu.
Orman, “18 yaş altında çocukların ailelerin nezareti, bilgisi ve onayı olmadığı sürece katiyen toplumsal medya kullanılmaması, canlı yayınlar açılmaması gerekiyor. Zira karşı taraftan; onları izleyen, takip eden bireylerin gerçekte hangi yaş kümesine ilişkin olduğunu ve onları nasıl yönlendirip nasıl ziyanlar verebileceğiyle ilgili şimdi sahiden bir denetim sistemi mevcut değil” ikazında da bulundu.
“Yasak değil, hudut getirin”
Velilere ikazda bulunan Orman, “Dijital dünyada yaşıyoruz. Bu yüzden teknoloji kullanımını yasaklayın diyemem. Lakin belli sınırlamalar getirebilirler. Bunu da yalnızca çocuğa kural koyarak gerçekleştirmek mümkün değil. Ortak kurallar içinde gerçekleştirmemiz gerekir. Örneğin, ailenin yemek esnasında telefondan uzak kalması üzere. Akşamları ekransız bir saat geçirip aile aktiviteleri yapılabilir. Bu aktivitelerde, ortak görüş bildirecekleri, herkesin katılabileceği kutu oyunları, kitap okuma ya da bir sinema izleyip sinema üzerine yorum yapmak üzere makul etkinlikler yapabilirler” dedi.
“İndirilen uygulamalarda yaş hududuna dikkat”
Orman, “Telefonlara indirilen uygulamaların da yaş sonları mevcut. Ailelerin kesinlikle denetimli olmalı ve çocuğun yaş kümesine nazaran uygulamaları kısıtlamalıdır. Küçük yaş kümesinden itibaren toplumsal mecra kullanım müddeti 20 dakika ile başlayıp azamî 1 saate kadar gidebiliyor. Artık dijitalleşme yalnızca toplumsal medyada vakit geçirmek değil. Öğrenciler, akademik süreçte dijital eğitim platformlarından takviye de alabiliyorlar. Bununla ilgili öğrencilerin kullanım süreçlerinde yaş kümesi büyüdükçe kullanım müddeti artabiliyor” dedi.
“Özgüvenlerini geliştirebilecekleri halde de kullanabilirler”
Sosyal medyanın olumlu tarafları olduğuna da değinen Orman, “Öğrenciler; tıpkı platformda, tıpkı hobiye, ilgi alanına sahip şahıslarla bir ortaya gelme fırsatı bulabiliyor. Bu vesileyle kendilerini o mevzuda geliştirip özgüven sahibi olabiliyorlar. Ancak tam karşıtı beğendikleri, takip ettikleri bireyler tarafından olumsuz yorum aldıklarında özgüven zedelenmesi de yaşayabiliyorlar. Zira olumsuz tesirler oluşturup öğrencilerimizin, gençlerimizin farklı davranışlarına neden olabiliyor” açıklaması yaptı.
“Okullarımızda sene başında ‘teknoloji sözleşmesi’ yapıyoruz”
“Sosyal medya kullanımında aile ile okul iş birliğinde bulunmalı” diyen Orman, “Bu birlikte ilerlemesi gereken süreçtir. Biz eğitim kurumlarımızda, bilhassa öğrencilerin teknoloji kullanımıyla ilgili ‘teknoloji sözleşmesi’ dediğimiz evrakları sene başından ibaren aile ve çocuklara uyguluyoruz. Öğrencinin kendi oto denetimini sağlayabilmesi için bu türlü bir uygulama geliştirdik” dedi.
“Son devirde gelişmeleri kaçırma korkusu ismiyle bilinen bir kavram var” diyen Orman kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu kavram, öğrencilerin toplumsal medyada olanları kaçırmamak için daima çevrim içi kalmak istemeleriyle ilgilidir. Bu da öğrencilerimizde çevrim içi olamadıkları devirde önemli derecede derde sebep olabiliyor. Bu telaş süreci de arkadaş alakalarının zedelenmesine ve toplum içerisindeki var olmalarında özgüven sorununa sebep olabiliyor. Bunun için toplumsal medya kullanımında bilhassa sağlıklı sonlar koyabilmek, ailenin ve okulun iş birliğiyle gerçekleşebilecek sorumluluk haline geliyor.”
