Sosyal medyayı nasıl bir gelecek bekliyor?
OpenAI’nin, X gibisi yeni bir toplumsal medya platformu üzerinde çalıştığı öne sürüldü. Teknoloji haberleri yayımlayan internet sitesi Verge’ün haberine nazaran, ChatGPT’nin görsel üretim özelliklerini merkezine alan içerik akışına sahip bir toplumsal medya projesi üzerine çalışılıyor.
Verge’ün birden fazla kaynağa dayandırdığı haberine nazaran şirketin CEO’su Sam Altman’ın projeye dair dış kaynaklarla fikir alışverişi yapıyor.
Peki toplumsal medya platformlarının gelecekleri nasıl şekillenecek?
BBC Teknoloji muhabiri Shubham Agarwal araştırdı.
Teknoloji stratejisti ve podcast sunucusu Jay Springett, merakını gidermek için toplumsal medya uygulaması Butterflies AI’da altı aydan fazla vakit geçirdi.
Butterflies insan ve yapay zeka kişiliklerinin etkileşime girmesine imkan tanımayı amaçlıyor.
Springett’in çevrimiçi kişiliği vakitle oturdu ve öbür yapay zeka karakterleriyle etkileşime girdi.
Yapay zekaların bir simülasyon içinde kendi pembe dizilerini yazıyormuş üzere olduğunu söyledi.
Springett BBC’ye “Butterflies ile başka platformlarda yaptığım üzere etkileşim kurmadım” dedi.
“Katılmaktan çok gözlemlemek üzereydi. Bunun için para ödemezdim ancak izlemeye devam edecek kadar enteresandı.”
Butterflies üzere bir dizi toplumsal medya platformu, toplumsal medya devlerinden memnuniyetsizlik duyulan bir vakitte büyümeye çalışıyor.
X ve Facebook kullanımının azaldığına işaret eden araştırmalar var.
Dijital pazarlara dair bilgi toplayan Similarweb’in datalarına nazaran, X’in İngiltere’deki günlük etkin kullanıcısı sayısı Ocak 2024’ten bu yana yaklaşık %25 oranında düştü.
Similarweb’e nazaran Facebook’a gelen trafik de son birkaç yılda azaldı.
Pew Araştırma Merkezi’nin bir raporuna nazaran, ABD’de gençlerin üçte biri Facebook ve X kullanıyor. Bu oran on yıl evvel dörtte üç düzeyindeydi.
Bluesky, büyüyen toplumsal medya şirketlerinden biri.
Geçtiğimiz yıl Bluesky on milyonlarca yeni kullanıcı kazandı. Bu şahısların bir kısmı X’i terk ederek Bluesky’a katıldı.
Bluesky muvaffakiyetini bir ölçüde zamanlamaya borçlu. Lakin zamanlamanın dışında, Bluesky’ın başarısı büyük ölçüde X gibisi bir tecrübesi yüksek seviyede özelleştirmeyle birleştiren yenilikçi yapısına bağlanabilir.
Sosyal medya devlerine alternatif oluşturmak mümkün mü?
Sosyal medya şirketlerinin içerikler üzerinde tam denetime sahip olduğu merkezileşmiş sistemlerin bilakis, Bluesky kullanıcıları içerik akışlarını ve algoritmanın gönderilerini seçebiliyor.
Örneğin Bluesky’deki daha büyük bir kitleye hitap eden mevzuları beğenmediniz mi? Takip ettiğiniz şahısların ne hakkında konuştuğunu görmek için “arkadaşlar ortasında popüler” akışına bakabilirsiniz.
Sheffield Üniversitesi’nde bilgi teknolojileri uzmanı olan Andy Tattersall, Bluesky’ın X ve Facebook kadar büyümesinin kolay olmayacağını söylüyor.
“Gelir elde etmek, kullanıcıları inançta tutmak ve içeriği denetlemek ortasında bir istikrar kurması gerekeceğini ve bunun söylendiği kadar kolay olmadığını” kaydediyor.
Kimi ünlüler tarafından desteklenen Free Our Feeds insiyatifi bunu yapmayı umuyor.
Bluesky’ı destekleyen ve herkesin kendi toplumsal medya uygulamasını oluşturmasına imkan tanıyan bir teknoloji olan AT Protokolü etrafında, bağımsız bir toplumsal medya ekosistemi kurmak için, üç yıl içerisinde 30 milyon dolar toplamayı amaçlıyor.
Free Our Feeds’in dokuz sorumlusundan biri olan Robin Berjon, “Bluesky, paylaşımlı toplumsal medya altyapısı için güçlü bir temel oluşturdu” diyor ve ekliyor:
“Ancak bu altyapının birincil operatörü oldukları sürece kamu faydasına faaliyet göstermeyi bırakmaları riski daima olacak.”
Ancak bu yeni platformlar için daha büyük bir telaş kaynağı ise ağ manisi.
Meta’nın Threads üzere tanınan platformların gerisindeki bir başka açık toplumsal medya yapısı olan ActivityPub’ın ortak muharriri ve şu anki editörü Evan Prodromou, bunun Metcalfe Yasası ile özetlenebileceğini söylüyor.
Metcalfe Yasası, kullanıcı sayısının artmasına bağlı olarak o ağdaki trafiğin de artacağı argümanını taşıyor. Bu, daha büyük toplumsal ağların daha küçük olanlardan çok daha fazla kaynağa sahip olması manasına geliyor. Bu kaynakları kullanarak daha da büyüyebilir ve daha küçük toplumsal medya hizmetlerinin görünür olmasını engelleyebilirler.
Free Our Feeds ve Social Web Foundation üzere kâr gayesi gütmeyen kuruluşlar, Metcalfe Maddesi’nin üstesinden gelmelerine yardımcı olacağını umdukları bir stratejiyi izliyorlar.
Bunun yerine Social Web Foundation, hepsinden içerik sunabilen bir platform geliştiriyor.
Örneğin Threads, ActivityPub protokolünü destekliyor ve bu da Mastodon üzere bu protokolü kullanan başka toplumsal medya şirketleriyle hizmetlerini birleştirmesini kolaylaştırıyor.
Social Web Foundation’ın yöneticisi Evan Prodromou bu çeşit bir birlikte çalışma prensibine dayanarak, Social Web Foundation üzere servislerin devasa merkezileşmiş platformların düzeyine gelebilmesini umuyor.
Fakat tüm toplumsal medya şirketleri tıpkı protokolü desteklemiyor. Örneğin BlueSky AT Protokolünü kullanıyor.
Free Our Feeds ve Social Web Foundation farklı teknoloji kullanan siteleri bir ortaya getirmenin yolları üzerinde çalışıyor.
Berjon, “Geçtiğimiz on yıllardan öğrendiğimiz bir şey, dünyanın en son gereksinim duyduğu şeyin sekiz milyar insan için tek tip bir tahlil olduğudur” diyor.
Niş oluşturmak isteyen toplumsal medya platformları
Spektrumun öbür ucunda ise, mevcut platformların yerini almak yerine kendilerine bir niş oluşturmak isteyenler var.
Bunlardan biri Twitter’ın kurucu ortağı Konut Williams tarafından yaratılan Mozi. Mozi, internette sosyalleşmenizi istemiyor.
Bunun yerine, tanıdığınız biriyle birebir yerde (şehir yahut etkinlik) ne vakit olacağınızı bildiriyor ve beşerlerle daha sık birebir temas kurmanızı teşvik ediyor.
Flipboard’un CEO’su Mike McCue, bu türlü bir yeniliğin, çok sayıda yeni, daha enteresan toplumsal ağ tipinin ortaya çıkacağı ve insanlara daha fazla seçenek sunacağı yeni bir toplumsal ağ çağına yol açacağına inanıyor.
Flipboard’un Surf isimli uygulamasının insanların karmaşık toplumsal medya ekosistemini yönetmelerine yardımcı olacağını umuyor.
Kullanıcıların, Threads, Bluesky ve YouTube üzere çeşitli platformlardan gönderi ve içerik çekebilen merkezi bir içerik akışında gezinmelerine imkan tanıyor.
McCue şöyle konuşuyor:
“Sonuç olarak bir vakitler bildiğimiz Facebook yahut Twitter’ın yerini tek bir hizmetin alması pek muhtemel değil, bunun yerine birkaç toplumsal medya platformunda vakit geçirmeye başlayacağız, davranışlarımız bu yeni seçimlerle değişecek ve yeni kuşaklar daha fazlasını bekleyecek.”
Reklamdır
