Torna Ustalığından Tespih Sanatına: Şenol Fidancı’nın Hikayesi
İstanbul Arnavutköy‘de yaşayan Şenol Fidancı, torna ustalığını bırakarak tespih imaline gönül verdi. Yaklaşık 20 yıldır el üretimi özel tespihler üreten Fidancı, bir sanata benzettiği mesleğini aşk ile yapıyor.
Türk kültüründe kıymetli yere sahip olan tespihin meraklıları birtakım özel imal tespihlere ilgi gösteriyor. İstanbul’un Arnavutköy ilçesinde bulunan bir tespih atölyesinde üretilen tespihlerde bu özel üretimler ortasında yer alıyor. En ucuz tespihin 210 dolardan satışa sunulduğu bu atölyede tek başına çalışan 20 yıllık tespih ustası Şenol Fidancı yaptığı işi bir sanat olarak tanım ediyor. Yıllarca tornacılık yaptığını, bir arkadaşının önerisi ile tespih imaline yöneldiğini anlatan Fidancı, bu işi aşk ile yaptığını söylüyor.
Atölyede geçen günlerini anlatan Şenol Fidancı, “Tespih yapmak için ortamın hoş olacak. Gerilim yapmayacaksın, sanat icra edeceksin. Tespih yapmayacaksın bak, sanat icra edeceksin. Mikron çalışacaksın. Ben sabahları geldiğimde baştan müzik tesisatını açarım, aşağıya inerim bir Türk kahvesi yaparım peşine çayımı demlerim, ondan sonra Bismillah der gelirim üste. Besmelesiz dükkana da girilmez. Genelde siparişe çalışıyorum, boş vakitlerimde de tezgaha çalışıyorum. Ancak üç beş tespihten sonra kesinlikle kendime bir ödül vermem lazım. Kendime bir tespih yapıyorum. Artık asıl meslek tornacılık. Bir dünya tornacılık, memurluk yaptım, kafecilik yaptım ancak tespih seviyorum. Hiç aklıma tespih yapmak gelmiyordu ne vakit bir arkadaşın yanına çay içmeye gittim, dedi ki ‘Abi sen neden tespih yapmıyorsun?’ Olay bitti. Artık tornacılığın vermiş olduğu simetri ve ayrıntıcı olmanın yararlarını görüyorum” biçiminde konuştu.
“Osmanlı devrinde bütün tabipler kuka tespih çekermiş, kuka tespihi olmayan tabibi saraya bile sokmazlarmış”
Fidancı, “Önemli konulardan biri ip yolu olmalı tespih çekeceksin lakin keyif için çekeceksin. Eline aldığın vakit kusur olmamalı. Kimisi tek çekiyor, kimisi çift çekiyor. Ölçü ve ebata nazaran her tespih tek çekilmez. Genelde 33’lü yapıyorlar. On tane 33’lü tespih yaptırırsan bir tane de yanına 99’lu yaptırıyor. Ondan sonra genelde kuka yaptırılıyor. Osmanlı periyodundan beri kuka mükemmel bir gereç. Ondan sonra ham kuka işlemiyorum. Kuka dinlenmiş olmalı. İçindeki nem, buhar gitmiş olmalı. Çekim lezzeti hoş, kadifemsi bir his var. Bir de pandemiden çıktık, meskendeki bakterileri alıyor, teri alıyor. Rivayettir, Osmanlı devrinde bütün tabipler kuka çekermiş. Oradan aşikâr olurmuş. Kuka tespihi olmayan tabibi saraya bile sokmazlarmış. Tespihi herkes çekmek için kullanmıyor. Bir aksesuar olarak kullanıyor. Kimisi arabasının vites topuzuna koyuyor, kimisi arabasının aynasına asıyor. Bir aksesuar olarak güzel duruyor. Bileklik olarak takılıyor. Ben sürece falan yapmıyorum. Ben tespih tabiatını bozmak istemiyorum. Hani bu türlü nakkaş personellik falan yapan arkadaşlara hürmet duyuyorum fakat ben yapmıyorum. Ben tespih çekilecekmiş üzere yapıyorum” sözlerini kullandı. – İSTANBUL
Reklamdır
