Torunları üzerinde en derin etkiyi bırakan aile büyüğü belli oldu: Dede mi, anneanne mi yoksa babaanne mi?

11–16 yaş ortasındaki 1.566 İngiliz ve Galli gencin 2007 tarihli dataları üzerine yapılan tahlilde, bilhassa anneannelerin faal iştirakinin, erken devir travmalarının yarattığı olumsuz tesirleri hafiflettiği belirlendi.

Sain et Naturel’de yer alan habere nazaran çalışmaya, büyükanne ve büyükbabasıyla yaşayan yahut hayatında büyükanne/büyükbabası olmayan iştirakçiler dahil edilmedi. Böylelikle, jenerasyonlar ortası “uzaktan fakat düzenli” temasın tesiri izole edildi. Ergenlerin duygusal ve davranışsal durumları, davranış tarama anketiyle ölçüldü.

Evrimsel kuramla örtüşüyor

Turku Üniversitesi’nden baş araştırmacı Dr. Samuli Helle, “Anneannelerin varlığı, çocuklarda şiddetli başlangıç tecrübelerinin tesirini azaltıyor. Bu takviye sırf anlık değil; uzun vadeli bir dayanıklılık sağlıyor” diyor.
Araştırmada, sistemli çocuk bakımı, moral takviye ve maddi katkı üzere çeşitli hallerde gerçekleşen bu ilginin, gençlerin gerilimle başa çıkma yetilerini güçlendirdiği gözlemlendi.

Öte yandan, misal bir kollayıcı tesir ne büyükbabalarda ne de baba tarafından büyükanne ve büyükbabalarda kaydedilebildi.

Bu durum, “büyükanne hipotezi” olarak bilinen evrimsel kuramla örtüşüyor. Kurama nazaran; faal torun bakımına katılan büyükanneler, kız çocuklarının doğurganlığını dolaylı olarak artırarak soyun devamlılığına katkıda bulunuyor.

Erken periyot travmalarını silmeye yetmiyor

Uzmanlar, bu bulguların genel bir eğilimi yansıttığını, her ailede farklı dinamiklerin rol oynayabileceğini vurguluyor. Helle, “Anneannelerin takviyesi güçlü bir tampon vazifesi üstlense de, erken periyot travmalarının tüm izlerini silmeye yetmiyor. Hami tesir ne kadar yüksek olursa olsun, kalıcı refah için kapsamlı aile takviyesi şart” ikazında bulunuyor.

Çocuklukta yaşanan olumsuz tecrübeler; istismar, ihmal, aile içi şiddet yahut yoksulluk üzere faktörleri kapsıyor. Psikiyatri uzmanları, bu çeşit tecrübelerin beyin gelişimini etkileyip gerilim cevabını bozduğunu, ilerleyen yaşlarda ruhsal ve bedensel sıhhati tehdit ettiğini belirtiyor.

Uzun vadede, yaşanmış travmalar depresyon, anksiyete, husus bağımlılığı ve kalp hastalıkları riskini artırabiliyor. Bu yüzden çocukların güçlü bir takviye ağı içinde büyümesi büyük değer taşıyor.

Kids Mental Health Foundation’dan Whitney Raglin Bignall, “İstikrarlı ve inançlı bağlar, çocukların zorluklarla başa çıkma kapasitesini yükseltir. Büyükanne ve büyükbabaların bu ağda oynayacağı rol çok değerli” diyor.

Uzmanlar, jenerasyonlar ortası bağları güçlendirmek için tertipli bağlantı, etkin dinleme ve sevgi dolu yaklaşımlar öneriyor. Rutin oluşturmak, beklentileri netleştirmek, aile geleneklerini paylaşmak ve güç vakitte yanlarında olmak, çocuğun kimlik ve aidiyet hissini pekiştiriyor. Böylelikle, büyükanne ve büyükbabaların sunduğu istikrar; gençlerin ruhsal dayanıklılığını artıran en güçlü destek haline geliyor.