Trump, Hollywood’un gücünü tarifelerle geri kazanma peşinde
ATA UFUK ŞEKER/DİLARA ZENGİN – ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin global sinema bölümünde zayıflayan öncü rolünü tarifelerle yine kazanmak istiyor.
Son periyotta, dünya sinema kesiminde yıllık üretilen sinema sayısının Hindistan, Çin ve Japonya’da artarken, ABD’de süratle gerilemesi dikkati çekiyor.
AA muhabirinin Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) datalarından derlediği bilgilere nazaran, pandemi periyodunda darbe aldıktan sonra toparlanan sinema üretimi tarihi dorukları gördü.
Dünya genelinde 2003’te 3 bin 896 adet olan sinema üretimi, her yıl artarak 2019’da 9 bin 328’e ulaştı.
Kovid-19 salgını devrinde kısıtlamalar nedeniyle ziyan gören sinema üretimi 2020 yılında yüzde 40 azalarak 5 bin 656’ya indi. Sinema üretimi, 2021’de 7 bin 827’ye, 2022’de 8 bin 833’e ve 2023’te 9 bin 511’e yükseldi.
Hindistan sinema üretiminde lider
Dünya genelinde sinema üretiminde birinci sırayı Hindistan alıyor. Hindistan’da 2003 yılında 877 adet olan yıllık üretilen sinema sayısı 2023’te 2 bin 562’yi buldu. Böylelikle dünyada üretilen sinemaların 4’te 1’inden fazlası Hindistan’da gerçekleşti.
Film üretiminde Hindistan’ı Çin izliyor. Çin’de 2003 yılında 140 adet olan sinema üretimi 2023’te 792’ye ulaştı.
Japonya yıllık sinema üretim sayısında üçüncü sırada yer alırken, ülkede 2003 yılında 287 adet olan yıllık sinema üretimi 2023’te 676’ya çıktı.
Film üretimi ABD’de azaldı
Küresel sinema üretiminde dördüncü sırada bulunan ABD’de, yıllık sinema imalinin Hindistan, Çin ve Japonya’dakinin tersine düşüş göstermesi dikkati çekiyor.
ABD’de 2003’te 593 adet olan yıllık sinema üretim ölçüsü son devirlerde aşağı taraflı bir seyir izledi. Ülkede 2021’de 943, 2022’de 803 ve 2023’te 510 adet sinema üretildi.
Böylece ABD’deki sinema üretimi 20 yıl evvelki düzeylerin altına indi.
Dünya genelinde sinema üretimi sıralamasında ABD’yi ise 2023 yılında ürettiği 364 sinemayla İspanya takip etti ve global sinema üretiminde beşinci oldu.
Pandemi, grevler ve yangınlar Hollywood’u vurdu
Küresel sinema dalı, 2020 yılında Kovid-19 salgınından etkilenirken tam toparlanma sürecine girdiğinde ABD’de müelliflerin ve sendikalı oyuncuların grevleri başladı.
Bu durum sinema üretimini aksatırken dal, tarafın belirlemekte ve tekrar ivme yakalamakta zorlandı.
Bu yılın başında Los Angeles’ta yaşanan şiddetli orman yangınları da Amerikan sinema sanayisini kalbi Hollywood’da faaliyetleri olumsuz etkiledi.
Bunlara ek olarak farklı art planlar, cazip vergi teşvikleri ve düşük personellik maliyetleriyle sinemaların farklı yerlerde çekilmesi daha cazip bir hal aldı.
Film dalında global ölçekte teşvik rekabeti
Amerikan Sinema Sinemaları Derneği (MPA) bilgilerine nazaran, sinema ve televizyon dalı, 2023 yılında ABD’de 856 bin bireye direkt istihdam sağladı. Çalışanlara 102 milyar dolarlık fiyat ödemesi yapan bölümün üyeleri mahallî şirketlere de 21 milyar dolarlık hizmet alımı yaptı.
Amerikan sinema dalı 2023’te 22,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, 15,3 milyar doları ticaret fazlası sağlandı.
ProdPro’nun hazırladığı TV ve Sinema Görünüm Raporuna nazaran, sinema dalına vergi teşvikleri konusunda global ölçekte rekabet yaşanıyor.
Film üretimindeki yapım harcamalarında geçen yıl birinci sırayı 14,5 milyar dolarla ABD aldı. ABD’yi 5,9 milyar dolarla İngiltere, 5,4 milyar dolarla Kanada ve 2 milyar dolarla Avustralya izledi.
ABD’de Kaliforniya, New York ve Texas üzere eyaletler daha fazla üretim çekmek için vergi indirimlerinde artışlar açıkladı.
Kanada’nın sinema kesiminde süratle ilerleyen Britanya Kolombiya’sı bölgesi de vergi indirimlerini yüzde 36’ya çıkardı ve yüksek bütçeli üretimlere ek bonus imkanı sundu.
İngiltere de yaratıcı bölümlere yönelik vergi indirimlerini güncelledi. Ülke düşük bütçeli sinemalara yüzde 39,75’lik vergi indirimi üzere teşvikler sundu.
Avustralya da lokal teşvik paketleriyle birlikte büyük bütçeli üretimlere yüzde 40’a varan oranda teşvikler sağlamaya başladı. Almanya, mahallî içeriğe yatırımı mecburî kılarken, sinema ve TV üretimleri için yüzde 30 vergi teşviki getirdi. Macaristan 3 milyar dolar bütçeli sinema üretim teşvik programını 6 yıl uzattı.
Trump, sinema sanayisini tekrar ABD’ye getirmek istiyor
ABD Başkanı Donald Trump, pazar günü Truth Social toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, Amerika’daki sinema sanayisinin çok süratli bir formda “öldüğünü” belirtti.
Diğer ülkelerin sinema yapımcılarını ve stüdyolarını ABD’den uzaklaştırmak için her türlü teşviki sunduğuna işaret eden Trump, bunun başka ülkelerin kasıtlı bir uğraşı olduğunu ve bu nedenle ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğunu savundu.
ABD Başkanı Trump, “Bu nedenle Ticaret Bakanlığına ve ABD Ticaret Temsilciliğine, yabancı ülkelerde üretilen ve ülkemize gelen tüm sinemalara yüzde 100 gümrük vergisi uygulama sürecini derhal başlatma yetkisi veriyorum. Sinemaların tekrar Amerika’da yapılmasını istiyoruz.” sözlerini kullandı.
Trump’ın kelam konusu paylaşımı sonrası ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick de X toplumsal medya hesabından Trump’ın açıklamalarını alıntılayarak “İlgileniyoruz.” tabirlerini kullandı.
Trump, sinema bölümüyle bir araya gelecek
ABD Başkanı Trump, pazartesi günü Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada sinema sanayisiyle bir ortaya geleceğini belirterek, onlara ziyan vermek istemediğini, yardım etmek istediğini tabir etti.
ABD’nin sinema sanayisinin öbür ülkeler tarafından yok edildiğini söz eden Trump, “beceriksizliğin” de bunda tesirli olduğunu belirterek Los Angeles valisini eleştirdi.
Trump, sinema dalıyla bir ortaya geleceğini belirterek, “Bu durumdan şad olduklarından emin olmak istiyorum zira hepimiz istihdamla ilgileniyoruz. Bildiğiniz üzere bu çok kıymetli. Bu büyük bir sanayi ancak artık nitekim terk edilmiş, başladığı yer olan ABD’yi terk etti ve biz onu geri getireceğiz.” sözlerini kullandı.
Trump’ın tarife açıklaması aktör Jon Voight ile yaptığı görüşmenin akabinde geldi
Trump’ın sinema kesiminde tartışmalara neden olan tarife açıklaması, hafta sonu Amerikalı aktör Jon Voight ile Mar-a-Lago’da yaptığı görüşmenin akabinde geldi.
Jon Voight, X toplumsal medya hesabından pazartesi günü “Hollywood’u kurtarma planı” sözüyle paylaştığı görüntüde, kesimin son birkaç yılda büyük ziyan gördüğünü ve birçok Amerikalının denizaşırı ülkelere giden üretim nedeniyle işlerini kaybettiğini belirtti.
Voight, bölüm başkanlarıyla yaptığı görüşmeler sonrasında ABD Başkanı Trump’a bazı vergi düzenlemeleri üzere teklifler sunduğunu aktardı.
Yabancı sinemalara yönelik tarife planının nasıl uygulanacağı belirsizliğini koruyor
Trump’ın yabancı sinemalara gümrük vergisini nasıl uygulayacağı şimdi bilinmiyor. Bu türlü bir siyasetin nasıl işleyeceği yahut kimin bu vergiden sorumlu tutulacağı tartışmalara neden oluyor.
Uzmanlar, sinema bölümünün hem imal hem dağıtım açısından karmaşık yapısına işaret ederek sinemalara yönelik gümrük vergilerinin uygulanmasının sıkıntı olabileceğini belirtiyor.
Film imalinin giderek yurt dışına kayması nedeniyle Amerikan sinema sanayisinin ziyan gördüğünü kaydeden uzmanlar, lakin tarifelerin bu mevzuda uygun bir tahlil olmayabileceğini, ülkede sinema üretimindeki düşüş eğilimini aksine çevirmek için vergi indirimi üzere teşviklerin sunulabileceğini savunuyor.
