Trump’ın eleştiri oklarının hedefindeki Fed, verilerle yön arıyor

WASHINGTON/NEW DİLARA ZENGİN/SEVGİ CEREN GÖKKOYUN – ABD Başkanı Donald Trump, faiz indirimi davetlerine devam ederken, ABD Merkez Bankasının ( Fed ) istihdam artışının dirençli kalmaya devam ettiğini gösteren bilgiler sonrası bu haftaki toplantısında siyaset faizini sabit tutması bekleniyor.

ABD’de tarife siyasetlerinin gölgesinde açıklanan bilgiler, son periyotta enflasyonda yavaşlama yaşandığına, istihdam artışının ise suratı azalsa da istikrarlı seyrini sürdürdüğüne işaret ediyor.

Tarifelerin getirebileceği yüksek maliyetlerden kaçınmak emeliyle mart ayında rekor düzeye ulaşan ithalat, ABD’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’na (GSYH) negatif tesir yaparken, ülkede ekonomik faaliyette daralma sinyalleri alınıyor.

Analistler, 2025’in birinci çeyreğinde ülke iktisadının üç yıl sonra birinci sefer küçülmesinin resesyon telaşlarını artırdığını, güçlü gelen tarım dışı istihdam datalarının ise bu endişeleri yatıştırdığını belirtiyor.

???????ABD Başkanı Trump, Fed‘in faiz indirimine gitmesi tarafındaki baskılarını artırırken, Banka’nın bu haftaki toplantısında faizleri sabit tutması bekleniyor.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed‘in çarşamba günü siyaset faizini yüzde 4,25-4,50 aralığında sabit tutmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Öte yandan Fed yetkilileri, Trump’ın tarife siyasetinin mümkün enflasyonist tesirlerini dikkate alarak siyaset faizlerini düşürmeye temkinli yaklaşıyor.

Enflasyon göstergeleri yavaşlıyor

ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre, ülkede Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,1 azaldı. Mayıs 2020’den bu yana birinci defa TÜFE’de aylık bazda azalış görüldü.

Ülkede enflasyon, yıllık bazda ise yüzde 2,4 artarken, geçen yıl eylül ayından bu yana en düşük düzeyini kaydetti.

ABD’de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) de martta yüzde 0,4 ile Ekim 2023’ten bu yana birinci defa aylık bazda düştü.

ÜFE martta yıllık bazda ise yüzde 2,7 yükselirken, yıllık üretici enflasyonu geçen yıl eylül ayından bu yana en düşük düzeyini gördü.

Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, besin ve güç kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek şahsî tüketim harcamaları fiyat endeksi de martta aylık bazda değişim göstermedi. Endeksteki yıllık bazdaki artış mart ayında yüzde 3’ten yüzde 2,6’ya geriledi.

ABD iktisadı 2022’den bu yana birinci sefer daraldı

ABD’de GSYH 2025’in ocak-mart devrinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 0,3 azaldı. Böylece ülke iktisadı, 2022’nin birinci çeyreğinden bu yana birinci sefer küçülme kaydetti.

Ekonominin yılın birinci çeyreğinde küçülmesinde, ithalatın artması ve kamu harcamalarının azalması tesirli oldu.

ABD’de mal ticareti açığı martta bir evvelki aya nazaran yüzde 9,6 artarak 162 milyar dolara yükselirken, tüm vakitlerin en yüksek düzeyine çıkmıştı.

İstihdam artışı ivme kaybetse de istikrarlı seyrediyor

ABD Çalışma Bakanlığı tarafından geçen hafta açıklanan istihdam raporu ise istihdam artışının suratı azalsa da iş gücü piyasasının dirençli kalmaya devam ettiğini gösterdi.

ABD’de tarım dışı istihdam nisanda 177 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı değişmeyerek yüzde 4,2 oldu.

Ülkede tarım dışı istihdama ait mart ayı verisinde aşağı istikametli revizyona gidilirken, kelam konusu bilgi 185 bin olarak kaydedildi.

Fed’in dikkatle izlediği ortalama saatlik çıkar da tıpkı devirde yüzde 0,2 ile beklentilerin altında arttı.

Öte yandan iş gücü piyasasına ait geçen hafta boyunca açıklanan datalar de yakından takip edildi.

Bu bilgilerden JOLTS açık iş sayısı, martta 7 milyon 192 bine gerileyerek Eylül 2024’ten bu yana en düşük düzeyini kaydetti.

Ülkede özel dal istihdamı, nisanda 62 bin şahısla piyasa beklentilerinin altında arttı.

ABD’de birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı 26 Nisan ile biten haftada 241 bine çıkarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşirken, 9 haftanın en yüksek düzeyini gördü. Devam eden işsizlik maaşı müracaat sayısı ise 1 milyon 916 bin ile Kasım 2021’den bu yana en yüksek düzeyine ulaştı.

?Trump, Powell’ın faiz indirimlerinde geç kaldığı görüşünde

Son dönemde Fed Başkanı Jerome Powell’a yönelik tenkitlerinin dozunu artıran Trump, Powell’ı faiz indirimleri konusunda “geç kalmakla” suçluyor.

Ülkede enflasyonun düştüğüne işaret eden Trump, faiz oranlarını düşürmek ismine “mükemmel bir zaman” olduğunu savunuyor.

Trump, 17 Nisan’da Truth Social toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Powell’ın faiz oranlarını düşürme konusunda “çok geç kaldığını” belirterek, işine son verilmesini talep etmişti. Powell’ın faiz oranlarını çok evvelce düşürmüş olması gerektiğini vurgulayan Trump, “Powell’ın işine bir an evvel son verilmeli.” sözlerini kullanmıştı.

Fed’e tekraren faizleri indirme davetinde bulunan Trump, Avrupa’nın faiz indirimi yapmasıyla ABD’nin Avrupa karşısında dezavantajlı duruma düştüğünü kaydetmişti.

Trump, 21 Nisan’da da Powell’ın faiz oranlarını düşürmemesi halinde iktisatta yavaşlama olabileceğini belirtmişti.

ABD Başkanı Trump’ın Fed Başkanı Powell’a yönelik sert tenkitleri bankanın bağımsızlığına ait kaygıları artırırken, ABD varlıklarında geçen haftalarda kayıplara yol açmıştı.

Daha sonra Powell’a yönelik tenkitlerinin tonunda bir ölçü değişikliğe giden Trump, 23 Nisan’da yaptığı açıklamada, Powell’ı vazifeden alma üzere bir planının olmadığını tabir etmişti.

İkinci başkanlık devrinin birinci 100 gününü kıymetlendiren Trump, enflasyonun ve tahvil faizlerinin “işini çok da âlâ yapmayan bir Fed çalışanına (Powell)” karşın düştüğünü belirtmişti.

Trump, lakin Fed’e karşı çok nazik ve saygılı olmak istediğini tabir ederek, “Onu eleştirmemeniz gerekiyor, kendi işini yapmasına müsaade vermelisiniz lakin ben faiz oranları konusunda ondan çok daha fazla şey biliyorum.” diye konuşmuştu.

Trump, cuma günü açıklanan istihdam raporunun akabinde Fed’e faiz oranlarını düşürme davetini yineledi.

“Görünüm hala çok belirsiz”

Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son olarak açıklanan istihdam raporunun her açıdan âlâ olduğunu söyledi.

İş gücü piyasasının son raporda resesyondan fazla dayanıklılığa işaret ettiğini belirten Sonola, “Şimdilik, ekonomiyi muhtemelen olumsuz etkileyecek ticaret siyasetleri göz önüne alındığında ileriye dönük heyecanımızı dizginlemeliyiz.” dedi

Sonola, “Bu haftaki dataların tamamından çıkan temel ileti; ABD iktisadının nisan ayının birinci haftasına kadar temelde güçlü olduğudur lakin görünüm hala çok bilinmeyen. Fed, iş gücü piyasasında gerçek bir zayıflık ortaya çıkana kadar beklemeye devam edecektir.” diye konuştu.