Trump’ın “tarife” ısrarı başkanlığının ilk 100 gününde piyasalara trilyonlara mal oldu

ABD Başkanı Donald Trump’ın ikinci sefer vazifeye gelmesinden bu yana geçen 100 günde Dow Jones endeksi yüzde 6,8, S&P 500 endeksi yüzde 7,3 ve Nasdaq endeksi yüzde 11 düşerken, ABD piyasalarından trilyonlarca dolar silindi.

Beyaz Saray’daki başkanlık koltuğuna 20 Ocak’ta ikinci sefer oturan Trump, dün misyonundaki 100’üncü gününü tamamladı. Trump’ın geçen yıl kasım ayındaki seçim zaferi sonrasında kurumsal vergi indirimleri ve düzenlemelerin azaltılması üzere beklentilerle rüzgarı ardına alan ABD hisse piyasalarında endeksler, tüm vakitlerin en yüksek düzeylerine ulaşmıştı.

Dow Jones ile Nasdaq endeksleri geçen yıl aralık ayında ve S&P 500 endeksi bu yıl şubat ayında rekor kıymetine yükselmişti.

ABD Liderinin ikinci kere başkanlık koltuğuna oturduğu gün Martin Luther King günü münasebetiyle sürece kapalı olan hisse piyasaları, sonraki güne ralli yaparak başlarken, gerisi arkasına gelen tarife açıklamaları ile enflasyon ve resesyon endişeleri piyasalardaki olumlu havayı bilakis çevirdi.

Ülkenin en büyük ticaret ortakları Kanada, Meksika ve Çin için açıklanan gümrük vergileri ve çelik, alüminyum ve araba üzere eserlere yönelik sektörel tarifeler piyasalarda kaygılara yol açtı. Tarifelerin kapsamına dair belirsizlik ile gümrük vergilerinin enflasyonu yükselteceği ve büyümeyi yavaşlatacağına dair endişeler piyasalarda oynaklığı artırdı.

Açıklanan tarifelere getirilen süreksiz muafiyetler ve ertelemeler bir ölçü rahatlamaya yol açsa da Trump’ın “Kurtuluş günü” olarak nitelendirdiği 2 Nisan’da açıkladığı karşılıklılık aslına dayalı tarifeler piyasalara en sert darbeyi vurdu. Bu durum tüm dünyaya yayıldı ve global borsalarda da satıcılı seyir izlenmesine neden oldu.

Karşılıklı tarifeler açıklandıktan sonraki iki süreç gününde endekslerde pandeminin yaşandığı 2020’den bu yana en yüksek oranda günlük kayıplar görüldü. Yalnızca iki günde Dow Jones endeksi yüzde 9,3, S&P 500 endeksi yüzde 10,5 ve Nasdaq endeksi yüzde 11,4 düşerken, ABD piyasalarından yaklaşık 6 trilyon dolar silindi.

Karşılıklı tarifelerin açıklanmasının akabinde piyasalarda “Kara Pazartesi” paniği yaşandı

Karşılıklı gümrük vergilerinin açıklanmasının akabinde hafta sonu Asya borsaları ve kripto piyasalarında da kayıplar derinleşti. ABD piyasalarında 7 Nisan’da düşüşlerin yüzde 20’yi bulacağı yeni bir “Kara Pazartesi” yaşanacağı konuşulmaya başlarken, korkulan derecede bir kayıp yaşanmadı.

Güne sert düşüşle başlayan hisse piyasalarında, daha sonra Beyaz Saray tarafından yalanlanan “Trump’ın karşılıklı tarifeleri 90 günlüğüne durduracağı” haberleri pay senedi yatırımcılarının kısa müddetli iyimserliğe kapılmasına neden oldu ve endekslerde süreksiz bir toparlanma görüldü. Tıpkı gün Trump’ın, Çin’in karşılıklı tarifelere misilleme olarak açıkladığı yüzde 34’lük gümrük vergilerini geri çekmemesi halinde, bu ülkeye yüzde 50 ek tarife uygulayacaklarını bildirmesi de piyasalarda oynaklığı artırdı.

Tarifelerde müzakere umutlarıyla 8 Nisan’da yüzde 3’ün üzerinde yükselişe açılan ABD hisse piyasalarında bu iyimserliğin azalmasıyla kapanışta çıkarlar yerini kayıplara bıraktı.

Trump, toplumsal medya hesabından “Sakin olun” paylaşımı yaptı

Fentanil krizi hasebiyle uygulananlar dahil, Çin’e yönelik toplamda yüzde 104 oranına ulaşan gümrük vergileri 9 Nisan’da yürürlüğe girerken, alevlenen ticaret tansiyonuyla Çin de ABD’den ithal eserlere uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 84’e yükseltti.

Tırmanan tarife tansiyonunun ABD borsalarını sarsmasının akabinde 9 Nisan’da piyasaların açılmasından birkaç dakika sonra Truth Social hesabından paylaşımda bulunan Trump, “Sakin olun.” tabirine yer verirken, her şeyin yoluna gireceğini ve ABD’nin her zamankinden daha büyük ve daha düzgün olacağını kaydetti. Trump, çabucak sonrasında yaptığı ikinci bir paylaşımda ise “Satın almak için mükemmel bir zaman.” ifadesini kullandı.

ABD Başkanı Trump’ın paylaşımının ardından, güne düşüşle başlayan Dow Jones ile S&P 500 endeksleri kayıplarını aksine çevirdi. Nasdaq endeksindeki yükselişin hızlanması da dikkati çekti. Tıpkı gün öğlen saatlerinde Trump’ın Çin hariç öteki ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün mühletle durdurduğunu duyurması ise borsadaki yükselişi ateşledi. Trump, ayrıyeten Çin’e uyguladığı karşılıklı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını açıkladı.

Öte yandan, ABD Başkanı Trump’ın tarife ertelemelerini duyurmadan evvel yaptığı satın almaya yönelik paylaşım, borsada içeriden bilgiyle ticaret argümanlarını gündeme getirdi.

Nisanın ikinci haftası oynaklığa karşın artışla tamamlandı

Tarifelere ait açıklamalar ABD’nin ticaret siyasetinin ekonomik tesirleri konusunda kaygılı olan yatırımcıları bir ölçü rahatlattı. 9 Nisan kapanışta Dow Jones endeksi yüzde 8’e yakın, S&P 500 endeksi, yüzde 9,5 ve Nasdaq endeksi yüzde 12’den fazla yükseldi.

Dow Jones endeksi, Mart 2020’den bu yana en büyük oranda artış gösterirken, S&P 500 endeksi 2008’den bu yana en büyük günlük çıkarını elde etti. Nasdaq endeksi de Ocak 2001’den bu yana en büyük günlük artışını ve tarihindeki ikinci en yüksek karını kaydetti.

Bu rallinin sonraki günü tarife tasasının tekrar ön plana çıkmasıyla endekslerde yüzde 2,5 ila yüzde 4,3 ortasında kayıp yaşanırken, haftanın son süreç gününde ise artışlar görüldü.

Böylelikle çalkantılı geçen 7-11 Nisan haftasında Dow Jones endeksi yüzde 4,95, S&P 500 endeksi yüzde 5,7 ve Nasdaq endeksi yüzde 7,29 kıymet kazandı.

Fed liderine yönelik tenkitler yatırımcı inancını zedeledi

Hafta sonu birtakım teknoloji eserlerinin karşılıklı tarifeler kapsamında değerlendirilmeyeceğine dair açıklamalar teknoloji paylarını desteklerken, hisse piyasalarında 14 Nisan haftasının birinci süreç gününde de olumlu seyir izlendi.

Cuma günü Paskalya tatili hasebiyle kapalı olan haftada piyasalarda dalgalı seyir izlenirken, Trump’ın ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’a yönelik tenkitlerinin dozunu artırmasıyla 21 Nisan haftasına da sert düşüşle başlandı.

Trump’ın Powell’a yönelik tenkitleri, ABD varlıklarına yönelik halihazırda tarife siyaseti nedeniyle azalan yatırımcı itimadının daha da sarsılmasına neden oldu. Öte yandan, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in yatırımcılarla düzenlediği toplantıda, “kimsenin mevcut oranların sürdürülebilir olduğunu düşünmediğini” ve “Çin ile olan ticaret savaşında yakın bir gelecekte azalma beklediğini” söylemesi piyasalarda bir ölçü iyimserliğe yol açtı.

Daha sonra Trump’ın Powell’a ve Çin’e yönelik telaffuzlarının tonunu yumuşatması da piyasalardaki iyimserliği destekledi.

Fed’in faiz oranını düşürmesi gerektiğine dair kelamlarını yinelen Trump, evvelki telaffuzlarının tersine Powell’ın işine son vermeyi düşünmediğini lisana getirdi. Bu gelişmelerle ABD piyasaları 21-25 Nisan haftasını da çıkarla tamamlarken, endekslerdeki haftalık artış Dow Jones için yüzde 2,5, S&P 500 için yüzde 4,6 ve Nasdaq için yüzde 6,7 oldu.

Endeksler son 100 günün en düşük düzeylerini nisan ayı başında gördü

ABD borsaları nisanın son haftasına da hafif yükselişle başlamasına karşın, tarife müzakerelerine dair belirsizliğin sürmesiyle pazartesi gününü karışık seyirle tamamladı.

Trump’ın misyonundaki 100’üncü gününe denk gelen 29 Nisan’da ise hisse piyasalarında tarife mutabakatlarına dair beklentilerle olumlu seyir izlendi.

Böylelikle Trump’ın başkanlığının birinci 100 gününde endekslerdeki kayıp Dow Jones için yüzde 6,8, S&P 500 için yüzde 7,3 ve Nasdaq için yüzde 11 olarak hesaplanırken, ABD borsalarından trilyonlarca dolar silindi.

Endeksler, son 100 günün taban düzeylerini 8 Nisan’da görmüştü. Trump’ın vazifeye başlamasından 8 Nisan’a kadar geçen müddette Dow Jones endeksi yüzde 13,4, S&P 500 endeksi yüzde 16,9 ve Nasdaq endeksi yüzde 22,2 paha kaybetmişti.

Dow ve S&P 500’ün 1970’lerden bu yana en makus birinci 100 gün performansı

ABD piyasalarında Dow Jones ile S&P 500 endeksleri, eski ABD Başkanı Richard Nixon’ın 1973’te ikinci devrine başlamasından bu yana en berbat birinci 100 gün performansını kaydetti.

Nasdaq endeksi de George Bush’un 2001’de başkanlık koltuğuna oturmasının akabinde geçen 100 günden bu yana en makûs kaybını gördü.