Türk Einstein Oktay Sinanoğlu’nun Vefatının Üzerinden 10 Yıl Geçti
Ömrünü bilime adayan, Türkçenin gelişmesi için çalışmalar yürüten, 28 yaşında “dünyanın en genç profesörü” unvanını kazanan ve “Türk Einstein” olarak bilinen kimya mühendisi Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu’nun vefatının üzerinden 10 yıl geçti.
Oktay Sinanoğlu, 25 Şubat 1935’te, babası Nüzhet Haşim Sinanoğlu’nun başkonsolos olarak misyon yaptığı İtalya’nın Bari kentinde dünyaya geldi.
İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasının akabinde 1939’da ailesiyle Türkiye’ye dönen Sinanoğlu, çok küçük yaşlarda bilime ilgi duymaya başladı.
Türkiye Eğitim Derneği (TED) Ankara Yenişehir Lisesini birincilikle bitiren Sinanoğlu, 1953’te TED tarafından burslu olarak kimya mühendisliği eğitimi için ABD’ye gönderildi.
ABD’de 1956’da Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley) Kimya Mühendisliğini birincilikle bitirerek mezun olan Sinanoğlu, 1957’de Massachusetts Institute of Technology’den (MIT) birincilikle mezun olarak yüksek kimya mühendisi oldu.
Berkeley’de 1959’da “Kuramsal Kimya” üzerine doktora yapan Sinanoğlu, iki yılda tamamladığı doktorası mühletince ABD Atom Gücü Merkezi’nde araştırmalarda bulundu.
Dünyanın en genç profesörü oldu
ABD’de Harvard ve Yale üniversitelerinde genç yaşta dersler veren Sinanoğlu, yeni buluşlarını verdiği dersler ve yayınlarıyla dünyaya tanıtarak 26 yaşında profesör oldu.
Sinanoğlu, 2 yıl sonra, 1963’te “dünyanın en genç profesörü” unvanını kazandı ve New York Times gazetesinde “28 yaşında Yale’in en genç kimyacısı” haberiyle isminden kelam ettirdi.
Türkiye’de kuramsal kimyanın gelişmesinde öncülük eden Sinanoğlu, 1973’te Almanya’nın en kıymetli bilim ödüllerinden biri olan “Aleksander Von Humboldt Bilim Ödülü”nü kazandı.
Sinanoğlu, 1975’te Japonya’nın Milletlerarası Seçkin Bilimci Ödülü’nü kazandı ve tıpkı yıl özel kanunla kendisine “Türkiye Cumhuriyeti Profesörü” unvanı verildi.
ABD, Almanya, Fransa, İsveç, Japonya, Hindistan, Rusya, Meksika ve daha pek çok ülkeye bilimsel araştırmalar ve projeler için giden Sinanoğlu, üst seviyede bilimsel ve devlet nişanları aldı, devlet liderlerinin erdem konuğu oldu.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) mütevelli heyeti 1962’de, sadece Oktay Sinanoğlu’na mahsus olmak üzere “Danışman Profesör” unvanını verdi.
Dünya bilim literatürüne kıymetli katkılarda bulundu
Türkiye Cumhuriyeti Özel Elçisi olarak 1976’da Japonya’ya gönderilen Oktay Sinanoğlu, Türkiye ile Japonya ortasında kültür, bilim ve eğitim bağlantılarının temellerini attı.
Yale Üniversitesi’ndeki profesörlük vazifesinden 1993’te emekliye ayrılan Sinanoğlu, birebir yıl Türkiye’ye dönerek Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Kısmı’nda profesörlüğe atandı. 9 sene bu vazifesi sürdüren Sinanoğlu, 2002’de emekli oldu.
Amerika Bilim ve Sanat Akademisinin birinci Türk üyesi olan Sinanoğlu, TÜBİTAK Bilim Mükafatı, Sedat Simavi Mükafatı, Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği Üstün Hizmet Mükafatı ile Yılın Fikir Adamı ve Yılın Bilim Adamı mükafatlarını kazandı.
Sinanoğlu, Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencilerinin oylarıyla 2005’te “Yılın Yıldızları En Beğenilen Bilim Adamı Ödülü”ne layık görüldü.
Bilim hayatı boyunca kuantum fiziği ve kimyası, moleküler biyoloji ve matematik alanlarında yüzlerce teorem geliştiren Sinanoğlu, dünya bilim literatürüne değerli katkılarda bulundu.
İki kere Nobel kimya mükafatına aday gösterilen Sinanoğlu, canlılara biyolojik kimliğini veren DNA’ların şifresini çözerek, bilinmeyen cinsten canlılar yaratmanın teorisini kurdu.
Ömrünü Türkçe öğretimine adadı
Oktay Sinanoğlu, 1980’li yıllarda Türk siyasetindeki problemler, eğitim ve lisan bilimi üzere hususlarla ilgilendi, kendisini Türkçe öğretimine adadı.
Sinanoğlu, birçok röportajında, konferansında ve makalesinde “Türkçe giderse Türkiye masraf. Yabancı lisanla eğitim ile Türkiye gider” niyetini savundu.
Türkçenin bilim lisanı olması gerektiği fikrini savunan Sinanoğlu, her konuşmasında lisanın değerine dikkati çekerek, “Dilini kaybeden bir millet, kimliğini de kaybeder.” tabirleriyle Türkçeye verdiği değeri gözler önüne serdi.
Sinanoğlu, bir diğer konuşmasında ise Türkçe ve kültüre ait, “Gönlü yüzdüren lisandır. Toplumun lisanına de kültür deriz. Bunun tanımını de biz yaptık. Kültür toplumun gönlüdür. Herkesin de gönlü vardır. Bizim Türkçe de dünyanın en eski dillerindendir. Matematik üzere yapısı vardır.” değerlendirmesinde bulundu.
Sinanoğlu “Adam”, “Göçmen Hamamı”, “Bye Bye Türkçe”, “Hedef Türkiye”, “Dayatmalar Kabusu”, “İlerisi İçin”, “Ne Yapmalı”, “Büyük Uyanış”, “Türkçe Giderse Türkiye Gider”, “2050’ye 5 Kala: Dünyanın 105 Yıllık Tarihi” ve 3 ciltlik “Yeni Bilim Ufukları” isimli kitapları kaleme aldı.
Sinanoğlu, 19 Nisan 2015’te, ABD’nin Miami kentinde, teneffüs yetmezliğine bağlı olarak tedavi gördüğü hastanede hayata veda etti.
Naaşı Türkiye’ye getirilen Sinanoğlu, İstanbul’daki Karacaahmet Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Reklamdır
