Türk elektronik sektörü “ticaret savaşından” güçlenerek çıkabilir
Türk elektronik bölümü, “ticaret savaşları” olarak nitelendirilen ve dünyada gümrük vergisi düzenlemelerinin, alternatif tedarik ve pazar arayışlarının artmasına yol açan periyotta değerli bir potansiyele sahip bulunuyor.
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Yönetim Kurulu Lideri Yaman Tunaoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu yıl memleketler arası tedarik zincirleri ve pazar yapılarında önemli değişiklikler yaşanmasının kaçınılmaz göründüğünü, ABD’nin açıkladığı yeni gümrük vergilerinin, global ticaret açısından yeni bir dönüm noktası olduğunu söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, nisan ayında tüm ülkelere en az yüzde 10’luk temel bir tarife getirirken, Çin başta olmak üzere Avrupa Birliği (AB) ve Vietnam üzere büyük ticaret ortaklarına yüzde 145’e varan yüksek oranlarda vergiler açıkladığını anımsatan Tunaoğlu, “Uygulama öncesi, erteleme ve oran değişiklikleri üzerinde bir pazarlık süreci yaşanıyor, fakat Çin’e uygulanan yüksek vergiden sırf elektronik bölümünün muaf tutulması, en büyük dönüşümün bu bölümde yaşanacağının habercisi.” dedi.
Türkiye’nin yüzde 10’luk taban vergi diliminde yer almasının, elektronik sanayi için yeni fırsatlar sunduğu görüşünü lisana getiren Tunaoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye, uzun yıllardır dış ticaret açığı veren bir ülke pozisyonunda. Bu açığın büyük kısmı, sanayi eserlerinde Çin’e karşı verilmekte. Türkiye’nin ihracatı, yüzde 70 oranında ithalata bağımlı; bu oran Güney Kore’de yüzde 25, Almanya’da yüzde 30, Tayvan’da yüzde 50 düzeyinde. İthal orta malı kullanımını yüzde 50’nin altına düşürmeden ihracatı artırmak için verilen teşvik, hibe üzere takviyeler orta mallarını aldığımız ülkelere, ülkemizin kaynak aktarılması manasına geliyor. Lakin savunma endüstrisinde ulaşılan yüzde 80 yerlilik oranı, öbür kesimler için de bir model sunuyor. Elektronik dalı, savunma endüstrisinden güç alarak Türkiye’nin cari açık meselesini çözmede kritik bir rol oynayabilir.”
“Küresel üretim haritası yine şekillenmek zorunda”
Küresel elektronik dalının, 2024’te dünyanın en büyük bölümü pozisyonunu koruduğuna işaret eden Tunaoğlu, lakin üretimin Uzakdoğu’da ağırlaştığını, dünya çip üretiminin yüzde 87’si, elektronik kart/ürün üretiminin yüzde 70’inin bu bölgede gerçekleştiğini belirtti. Çin’in, maliyet avantajları ve üretim kapasitesiyle başkan pozisyonda bulunduğuna değinen Tunaoğlu, pandemi, arz darboğazları, Ukrayna-Rusya Savaşı ve ticaret savaşlarının, global üretim haritasını tekrar şekillendirme zorunluluğunu ortaya koyduğunu vurguladı.
Tunaoğlu, başta ABD ve AB olmak üzere önde gelen aktörlerin yarı ileten pazarında ellerini güçlendirmek için çeşitli önlemler aldıklarını söyledi.
Çip Üreticileri Derneği SEMI’nin derlediği bilgilere nazaran, 2021’den 2024 sonuna olan devirde dünya çapında 84 büyük çip üretim tesisi inşasına başlandığı bilgisini paylaşan Tunaoğlu, “Bu tesislere yapılacak toplam yatırım ölçüsü 500 milyar doları aşacak. Bu çerçevede 2021-2024 periyodunda Uzak ve güneydoğu Asya ülkelerinde toplam 49, ABD’de 18, Avrupa ve yakın etrafında 17 yeni çip fabrikası inşaatına başlandı.” dedi.
Fırsatlar için atılması gereken adımlar
Yaman Tunaoğlu, Türkiye’nin, coğrafik pozisyonu, savunma, otomotiv, beyaz eşya ve tüketici elektroniği alanındaki AR-GE ve üretim kapasitesiyle, elektronik üretiminde bölgesel bir merkez olma potansiyeline sahip olduğunu belirtti.
Geçen yıl elektronik ihracatının 15 milyar doları aşarak iktisada değerli katkı sağladığını vurgulayan Tunaoğlu, Uzakdoğu’ya alternatif arayan global şirketler için Türkiye’nin, kısa vadeli fakat kritik bir fırsat sunduğunu tabir etti.
Tunaoğlu, Türkiye’nin bu fırsatı kıymetlendirmek için atması gereken adımları şu biçimde sıraladı:
Çin’in Türkiye’ye uyguladığı vergilere paralel bir düzenleme, yerli üretimi teşvik edebilir. Fakat ithalata bağımlı alt bölümlerin olumsuz etkilenmemesi için istikrarlı bir yaklaşım benimsenmeli.
Çin’den yatırım çekmek için ticaret mutabakatları yapılabilir. Çin’in teknolojik yükselişine karşı rekabet yerine, her iki tarafın yararlı çıkacağı işbirlikleri aranmalı.
Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası savunma ve yeşil güce yönelen AB ülkeleriyle ortak yatırım fırsatları değerlendirilmeli. Bakanlıkların öncülüğünde firmalar bu mevzuda efor göstermeli.
Elektronik üretimine özel hür bölgeler oluşturularak firmalara vergi muafiyetleri ve gümrük avantajları sunulmalı.
Yerli elektronik eserlerin kamu alımlarıyla desteklenmesi, bu markaların global rekabette güçlenmesini sağlayabilir.
Hukuki düzenlemeler, ticaret mutabakatları ve iş yapma kolaylıklarıyla firmalar için istikrarlı bir ortam oluşturulmalı.
Bu stratejilerin, Türkiye’yi elektronik üretiminde bölgesel bir merkeze dönüştürebileceğini, ekonomik büyümeyi destekleyebileceğini ve teknolojik bağımsızlığı güçlendirebileceğini belirten Tunaoğlu, TESİD olarak Türk elektronik endüstrisini daha ileri bir düzeye taşımak için her türlü dayanağı sağlamaya hazır olduklarını kaydetti.
