Türkiye emekli ülkesine dönüşüyor! Sosyal güvenlikte alarm zilleri çalıyor
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2024 yılı datalarına nazaran Türkiye’de toplumsal güvenlik sistemi büyük bir dönüşüm süreci yaşıyor. Ülke genelinde 25,6 milyon faal sigortalıya karşılık, 16,6 milyon pasif sigortalı bulunuyor. Bunların 12 milyonu direkt emekli maaşı alıyor. Fakat bilhassa birtakım vilayetlerde emekli sayısının çalışan sayısını geçmesi, sistemin sürdürülebilirliği açısından alarm veriyor.
EMEKLİNİN ÇALIŞANDAN FAZLA OLDUĞU İLLER
SGK’nın vilayet bazlı datalarına nazaran; Zonguldak, Sinop, Giresun, Bartın ve Balıkesir, Türkiye’de emeklilerin çalışanlardan fazla olduğu birinci beş ili oluşturuyor.
Zonguldak: 149 bin 500 faal çalışana karşılık 180 bin 865 emekli bulunuyor. Bu da kentte her 10 bireyden 3’ünün emekli olduğu manasına geliyor.
Sinop: 54 bin 520 çalışana karşılık 65 bin 514 kişi emekli maaşı alıyor. Nüfusun yaklaşık yüzde 29’u emekli pozisyonunda.
Giresun: 109 bin çalışan varken, emekli sayısı 120 binin üzerinde.
Bartın: 52 bin 313 etkin çalışana rağmen 57 bin 600 pasif sigortalı var.
Balıkesir: 361 bin 200 çalışana karşılık 368 bin 400 kişi emekli maaşı alıyor.
Bu vilayetlerde toplumsal güvenlik sisteminin temel göstergesi olan aktif/pasif oranı neredeyse 1’in altına düşmüş durumda. Yani bir çalışana neredeyse bir emekli düşüyor.
KRİTİK EŞİK AŞILDI: 1.61 ÇALIŞAN 1 EMEKLİYE YETİYOR MU?
Patronlar Dünyası’nda yer alan habere göre, 2024 yılı prestijiyle Türkiye genelinde aktif/pasif oranı 1.61’e gerilemiş durumda. Bu oran, bir çalışanın bir emekliyi finanse etmesinin hudutlarına dayandığını gösteriyor. Uzmanlara nazaran ülkü oran 3 ila 4 çalışanın bir emekliye takviye olması tarafında. Lakin mevcut tablo, toplumsal güvenlik sisteminin yükünün her geçen yıl arttığını gözler önüne seriyor.
SIRADA HANGİ VİLAYETLER VAR?
Beş ilin dışında birtakım kentlerde de tablo süratle değişiyor. Amasya, Artvin, Çorum ve Edirne, çalışan ve emekli sayısının neredeyse başa baş gittiği vilayetler ortasında yer alıyor. Şayet mevcut eğilim sürerse, bu vilayetler de kısa müddet içerisinde emekli nüfusun çalışan sayısını geçtiği vilayetler ortasına girecek.
Amasya: 86 bin çalışana karşılık 84 bin emekli
Artvin: 42 bin 636 çalışana karşı 42 bin 490 emekli
Çorum: 123 bin 217 çalışana karşılık 120 bin emekli
Edirne: 117 bin 604 çalışana karşı 114 bin 975 emekli
SOSYAL GÜVENLİĞİN NEFES ALDIĞI BÖLGELER DE VAR
Öte yandan birtakım kentlerde sistem hâlâ nefes alabiliyor. Örneğin; Şırnak, Şanlıurfa ve Mardin, yüksek çalışan sayısı ile dikkat çekiyor.
Şırnak: 124 bin çalışana karşı yalnızca 21 bin emekli. Her 1 emekliye 5.7 çalışan düşüyor.
Şanlıurfa: 374 bin çalışana karşı 96 bin emekli. Oran 3.8’e 1.
Mardin: 190 binin üzerinde çalışana karşı 54 bin 464 emekli. Oran 3.4’e 1.
Bu oranlar, genç nüfusun ağır olduğu vilayetlerde toplumsal güvenlik sisteminin hâlâ güçlü kaldığını gösteriyor.
EMEKLİLİKTE YENİ KRİZ KAPIDA MI?
Türkiye’de emeklilik sisteminde yaşanan bu dengesizlik, önümüzdeki yıllarda çok daha büyük bir krizin habercisi olabilir. Son iki yılda 2.9 milyon kişinin emekli olduğu göz önünde bulundurulursa, toplumsal güvenlik sistemi üzerindeki yükün daha da artacağı öngörülüyor. Uzmanlar, etkin çalışan sayısının artırılması ve emeklilik sisteminde ıslahat yapılması gerektiği konusunda uyarıyor.
