Ümit Yenişehirli’nin kaleminden! Pakistan: Fetih’ten beri dostuz
Hindistan’ın Pakistan’a yönelik “Sindoor Operasyonu” kod isimli füze akınları, bölgedeki tansiyonu bir anda yükseltti. Türkiye, Müslüman Pakistan’ın bu kuvvetli günlerinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları eşliğinde en üst seviyeden bir tavırla Pakistanlı kardeşlerimizin yanında olduğunu gösterdi, gösteriyor.
Bu mevzuda Hindistan tarafından gelen çatlak sesler de Türkiye’nin halinin doğruluğunu ortaya koyuyor. Dün prestijiyle da Türkiye’nin de katkısının olduğu görüşmeler sonrası şimdilik ateşkes ilan edildi.
Kısacası Türkiye, çatışmada da, sulhde de hep Pakistan’ın yanında duruyor. Devletlerinin ismi değişse de iki Müslüman toplum ortasındaki tarihî bağlar dikkate alındığında Türkiye tam da kendine yakışanı yapıyor.
HİND YARIMADASI İSLAM’LA TANIŞIYOR
Hint yarımadasında çok uzun asırlar boyunca Hinduizm ve Budizm inancı yaygındı. İslam’ın neşet etmesinden kısa bir müddet sonra ise evvel Müslüman âlimlerin münferit seyahatleri, sonrasında da İslam ordularının akınlarıyla bölge Müslümanlıkla tanışmıştı. Emevî ve Abbasî güçlerinin akabinde Gazneliler de Hindistan topraklarında İslam’ın yayılmasına büyük katkı sağlamışlardı. Yerli halk, birtakımı “binlerce tanrı”dan oluşan putperest inançlar yerine İslam’ın tevhit inancında gerçeği ve huzuru bulmuştu.
İSTANBUL’UN FETHİYLE BAYRAM ETMİŞLERDİ
İşte, ileride bugünkü Pakistan ve Afganistan’ın insan sermayesini oluşturacak bölgedeki Müslüman toplum böylelikle ortaya çıkmıştı. Osmanlıların İstanbul’u fethetmesi, Hindistan Müslümanları ortasında sevinçle karşılanmış, bunun için kutlamalar yapılmış, mescitlerde vaazlar verilmiş, namazlar kılınıp, dualar edilmişti. Bölgedeki Müslüman sultanlıklardan biri olan Bekken Sultanlığı’nın hâkimi Muhammed Şah Behmenî, Fatih Sultan Mehmet’e armağanlarla bir elçi göndererek, üstün muvaffakiyetinden ötürü tebrik etmiş, dostça bağlar kurma talebinde bulunmuştu.
HİLAFET İLAN EDİLİNCE BAĞLAR DAHA DA GÜÇLENDİ
İstanbul’u fethine şükreden Hindistan Müslümanları, onun torunu Yavuz Sultan Selim’in Halifelik makamını Osmanlı Hanedanı’na intikal ettirmesiyle de büyük sevinç duyarak, kendilerini Hilafet çerçevesinde Osmanlının bir kesimi olarak görmeye başlamışlardı. Birebir devirde kurulan Babür Devleti ise Müslümanların daha da organize olmasını ve Osmanlı ile bağların daha da gelişmesini sağlamıştı. Bölgedeki bir öteki Müslüman sultanlık olan Muzafferî Hanedanlığı da Osmanlı İmparatorluğu ile yakın bağlantılar kurmuştu. Keşifler mazeretiyle bölgeye gelen, aslında emperyal gayeler peşinde olan Portekiz gemilerinin tehdidi karşısında hanedanlık, Osmanlı’dan yardım istemişti. Hem Yavuz Sultan Selim hem de oğlu Yasal Sultan Süleyman bu taleplere olumlu karşılıklar vermişlerdi.
HAYDARABAD’DAN OSMANLI ASKERLERİNİN YETİMLERİNE ŞEFKÂT
1724’te kurulup, 1948 yılına kadar varlığını sürdüren Haydarabad Nizamlığı ise Osmanlı ile çok taraflı kurumsal alakalar kurmuştu. Nizamlığın kurulduğu yıllar, Osmanlı İmparatorluğu’nun peş peşe gelen savaşlarla büyük sıkıntılar yaşadığı bir periyottu. Cephelerde binlerce Osmanlı askeri şehit oluyor, geride aileleri, yetimleri kalıyordu. Haydarabad Kızılayı, bu insanî drama kayıtsız kalmamış ve Osmanlı yetimleri için yardım kampanyaları düzenlemişti. Devletin üst seviye yöneticileri, bölgeyi adım adım dolaşarak, güçlü Müslümanlardan İstanbul’a gönderilmek üzere para ve değerli eşya toplamaya önayak olmuşlardı. Haydarabad Nizamlığı’nın diplomatları da milletlerarası toplantılarda Osmanlı İmparatorluğu’nun tezlerini canla başla savunuyorlardı.
Müslüman siyasi, bürokrat ve aydınlar ayrıyeten, Osmanlı Devleti’nin dayanağıyla çıkan El-Akhtar gazetesinin, yaşanan maddi ezalar nedeniyle kapanmak üzere olduğunu haber alınca devreye girerek, oluşturdukları bir fonla gazetenin yayınına devam etmesini sağlamışlardı. Urduca ve Farsça lisanlarında de yayınlanan gazetenin Hint yarımadasında dağıtımını da nizamlık organize etmişti.
SIRPLAR SALDIRINCA BALKANLARDAKİ HASTANEYE YARDIMA KOŞTULAR
Hindistan kıtasındaki Müslümanların, Müslüman Türklere olan muhabbeti her fakat her fırsatta görünür hale gelmekteydi. Osmanlı İmparatorluğu Sırpların isyan ve atakları karşısında sıkıntı durumdayken de yeniden Hindistan Müslümanları imdada koşmuştu. Haydarabad Nizamı Başbakanı Salar Cenk, bir yardım kampanyası düzenleyerek topladığı 5.700 sterlin ile tıbbî yardım gerecini yaralı Osmanlı askerlerinin tedavi edildiği hastaneye ulaştırmıştı. Üstelik bütün bu yardımlar, bölgedeki İngiliz sömürgeciliğinin güçlü baskılarına karşın yapılmaktaydı.
HİCAZ DEMİRYOLU COŞKUSU
Bölge Müslümanları, II. Abdülhamid’in Hicaz Demiryolu projesini de İslam birliği ismine çok kıymetli bir teşebbüs olarak görüp, sevinçle karşılamışlardı. “Kutsal topraklara süratle ve itimatla ulaşacağız.” diyen Hindistan Müslümanları, Osmanlı İmparatorluğu’nun dertli günler geçirdiğini dikkate alarak bir kere daha yardım kampanyaları organize etmişlerdi.
Hintli Müslüman aydınlar ayrıyeten, “Anjuman Khuddam-ı Kaaba”yı (Kâbe’nin Hizmetkârları Topluluğu) kurarak, Hicaz Demiryolu projesini takip edecek öbür projelerle İslam’ın kutsal yerlerinin çok daha tesirli bir formda savunulması istikametinde kamuoyu oluşturmaya çalışmışlardı. Osmanlı idaresi de bu yardımlara karşılık, bir şükran jesti olarak, Haydarabadlılara “Hamidiye Hicaz Demiryolu Madalyası” göndermişti.
YURDIŞINA ÇIKARTILAN HALİFE ABDÜLMECİD’E YARDIM
Haydarabad Nizamlığı’nın Osmanlı sevgisi, imparatorluk yıkıldıktan sonra da devam etmişti. Cumhuriyet ilan edilip, 1924 yılında da Halifeliğin kaldırılmasıyla zorla yurtdışına çıkartılan son Halife II. Abdülmecid ve ailesi, takip eden günlerde güç koşullarla karşı karşıya kalmışlardı. Bu insanî dramı haber alan Haydarabad Nizamı Mir Osman Ali, “Sultan Abdülmecid’in malî durumu pek düzgün değildir. Müslümanın Müslümanın kardeşi olduğu prensibi mucibince, ona elimden geldiğince yardım etmeyi dinî bir görev sayıyorum. 1924 yılı Temmuz ayından itibaren ömür uzunluğu kendisine aylık üç yüz pound maaş bağlıyorum. Avrupa’daki adresi bulunur bulunmaz bu para ona havale edilecektir.” satırlarının yer aldığı bir mektup yazarak, yöneticilerine gerekli talimatı vermişti.
Paris’te bulunan II. Abdülmecid de Mir Osman Ali’nin bu jestine bir teşekkür mektubuyla karşılık vererek, “Devlet olarak verdiğiniz alicenap kararınız, Navaz Bahadır Cenk vasıtasıyla tarafıma ulaştı. İslam’ı ve Müslümanları desteklediğiniz için en kalbi hislerimle size şükranlarımı ve takdirlerimi arz ediyorum. Bu samimi tutumunuz, gerçek İslam kardeşliğine verdiğiniz kıymeti göstermektedir. Sizin üzere Müslüman hükümdarların varlığı, bizim için gurur vesilesidir.” satırlarını kaleme almıştı.
– Doç. Dr. Cemil Kutlutürk, “Hindistan’da Kurulan Haydarabad Nizamlığı’nın Osmanlı Devleti’ne Verdiği Destek”, İstanbul Üniversitesi Tarih Dergisi, S. 3, 2022
