Uzmanlardan üç şehir için kritik uyarı: Risk artıyor, zemin sıkıntılı
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammet Bahadır, 13 Nisan’da Amasya’nın Taşova ilçesinde meydana gelen 4,6 büyüklüğündeki sarsıntının Kuzey Anadolu Fay Sınırı üzerinde gerçekleştiğini belirtti.
“Deprem dirençli kentler kurmak zorundayız”
Doç. Dr. Bahadır, Türkiye’nin dünyanın en etkin fay çizgilerinden biri olan Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunduğuna dikkat çekerek şu ihtarlarda bulundu:
“Deprem dirençli kentler oluşturmak zorundayız, zelzele dirençli yerleşmeler kurmak zorundayız ve bunu da devlet millet el ele yapmak zorundayız.”
Bahadır, fay çizgisi boyunca küçük ve orta ölçekli zelzelelerin sıkça yaşandığını, bunun doğal bir süreç olduğunu belirtti. Fakat bu sarsıntıların büyük yıkımların habercisi olabileceğini hatırlattı.
“Risk düzeyi yükseliyor”
Fay sınırlarının makul aralıklarla güç boşalttığını tabir eden Bahadır, bu sürecin kronolojik ipuçları verdiğini lakin kesin zamanlamanın mümkün olmadığını lisana getirdi. Kuzey Anadolu Fayı üzerinde geçmişte yaşanan büyük zelzeleleri hatırlatan Bahadır, şu tabirleri kullandı:
“Kuzey Anadolu Fayı vakit zaman 7 ve üzeri çok büyük zelzeleler üretmektedir. Erzincan’da olduğu üzere 7,9’a kadar varabilen büyüklükte zelzeleler üretebilen bir fay sınırı. 1943 yılında Ladik merkezini de etkileyen çok büyük bir zelzele yaşanmış. Orta Karadeniz’de yaşayanlar bu büyük sarsıntıdan çok önemli derecede ziyan görmüşlerdir.”
Doç. Dr. Bahadır, Ladik ve etrafındaki fay sınırında riskin giderek arttığını vurgulayarak, Kahramanmaraş’ta yaşanan sarsıntılar sonrası güç boşalmasının bölgesel olduğunu ve öteki bölgelerdeki riskin hala önemli boyutta olduğunu söyledi.
“Atakum’da yer sorunu var”
Samsun, Amasya ve Tokat’ta yüksek nüfuslu alanlara dikkat çeken Bahadır, bilhassa Atakum ilçesinin taban yapısıyla ilgili telaş verici bir tablo çizdi:
“Benim buradaki en büyük kaygım ve telaşım şuydu; Samsun, Amasya, Tokat etrafları bilhassa ağır nüfuslanmış alanlar. Kuzey Anadolu Fay çizgisi üzerindeki bir zelzeleden bu vilayet merkezleri de çok önemli derecede etkilenecektir. Bilhassa proje alanımız olan Samsun’un Atakum ilçesi özeline vurgu yapmıştık. Atakum’un kentleşme alanının yüzde 80’i alüvyon zemin üzerine kurulu ve buralara yüksek kat müsaadesi verilmiş. 5, 10 ve 15 katlı binalar var ve demiştik ki buralarda taban sorunlu. Yani sağlam değil. Sarsıntı açısından sıvılaşma sorunu olan alanlar ve buralarda da bilhassa büyük bir zelzeleden sonra önemli hasarlar meydana gelebilir.”
Bahadır, sarsıntıya hazırlığın her zamankinden daha kıymetli olduğunu belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Müteahhitlerimiz projesine uygun bina yapmak zorunda. Belediyemiz projeyi uygun denetlemek zorunda. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız bu süreci takip etmek zorundadır. Münasebetiyle bu tıp tedbirleri aldığımız takdirde sarsıntının ortaya çıkaracağı hasar da azalacaktır ve biz sarsıntıyla yaşamayı öğrenmiş olacağız.”
