Vücudunuz paslanmasın
Oksidatif gerilim, olağan gerilimden farklı bir durum… Bedenin olağan metabolik faaliyetleri sırasında ürettiği ya da dışarıdan aldığı ‘serbest radikal’ olarak bilinen ziyanlı kimyasalların hücreler üzerinde oluşturduğu hasar olarak tanımlanabilir.
‘’Vücudumuzda fazla ölçüde hür radikal oluştuğunda, daha erken yaşlanırız. Bu durumu, demirin paslanmasına benzetebiliriz. Demir nasıl oksijenle temas ettiğinde paslanıyorsa, bedenimiz da hür radikallerin tesiriyle oluşan oksidatif gerilimle paslanıp, yaşlanır’’ diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu sıkıntıyla başa çıkma yollarını şöyle açıkladı:
Prof. Dr. Derya Uludüz
Oksidatif gerilim nasıl oluşur?
Serbest radikaller, gün içinde maruz kalınan etraf kirliliği, kimi besinler, ilaçlar, sigara dumanı ve radyasyonla bedende birikir.
Bu kimyasalların hücrelere ziyan vermesi de oksidatif gerilime neden olur. Bedenimizde fazla ölçüde hür radikal olduğunda, bu durum hücrelerimizin daha süratli eskimesine yani erken yaşlanmaya yol açar. Bu durumu, demirin paslanmasına benzetebiliriz; demir nasıl oksijenle temas ettiğinde paslanıyorsa, bedenimiz da özgür radikallerin tesiriyle paslanmaya başlar.
Bu paslanma süreci de, cildimizde kırışıklıklara, organlarımızda fonksiyon bozukluklarına ve genel olarak sıhhatimizin bozulmasına yol açar.
Vücut tarafından üretilen antioksidanlar
Vücudu erken yaşlanmaktan korumak için antioksidanlar değerlidir. Kimileri beden tarafından üretilir. Lakin yaşla birlikte azaldığından besinlerle yerine konmalıdır:
Glutatyon: Bedenin ana antioksidanıdır ve hücresel seviyede hür radikallerle savaşır. Glutatyon, hücrelerin güç üretim merkezleri olan mitokondrileri koruyarak güç metabolizmasını dayanaklar. Ispanak, avokado, kuşkonmaz yüksek glutatyon içerir. C vitamini bakımından varlıklı turunçgiller bedende glutatyon üretimini takviyeler. Ceviz, badem, kabak çekirdeği de glutatyon düzeylerini artırır.
Süperoksit Dismutaz (SOD): Süperoksit radikallerini hidrojen peroksite dönüştüren bu enzim, oksidatif gerilimin birinci savunma çizgisidir. Doğal kaynakları lahana, bezelye, brokoli ve ıspanaktır.
Katalaz: Hidrojen peroksidi suya ve oksijene ayrıştırarak hücreleri oksidatif hasardan korur. Tatlı patates, havuç, kırmızı biber, mantar, soğan, sarımsak, brokoli, lahana, karnabahar üzere yiyeceklerde bulunur.
Koenzim Q10: Güç üretiminde değerli rol oynar ve mitokondrilerde hür radikalleri nötralize eder. Kırmızı et, tavuk, balık ve yumurta üzere hayvansal protein kaynaklarında yüksek ölçüde bulunur.
Nasıl önlenebilir?
Oksidatif stresi denetim altına almak için ömür üslubu ve diyet değişikliği şarttır…
Sağlıklı beslenin: Araştırmalar antioksidan kapasitesi yüksek besinlerin, hücreleri yaşlandıran özgür radikalleri emme kapasitesinin yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Münasebetiyle nizamlı olarak tüketildiklerinde oksidatif gerilimi azaltan meyve ve sebzeler şöyle sıralanabilir:
C vitamini: Suda çözünen bir antioksidandır ve bağışıklık sistemi işlevlerini dayanaklar. Portakal, limon, greyfurt üzere narenciyelerde, çilekte, kuşburnunda, kivide ve brokolide bol ölçüde bulunur.
E vitamini: Yağda çözünen bir antioksidandır ve hücre zarlarını korur. Kuruyemişler, tohumlar ve yeşil yapraklı sebzeler en uygun kaynaklardır.
Selenyum: Glutatyon peroksidaz enzimlerinin bileşenidir ve oksidatif hasara karşı muhafaza sağlar. Deniz eserleri, et ve tahıllarda bulunur.
Egzersiz yapın: Nizamlı fizikî aktivite, bedenin antioksidan savunma düzeneklerini güçlendirir. Antrenman sırasında oluşan süreksiz oksidatif gerilim, bedenin adaptasyon kapasitesini artırarak uzun vadede oksidatif gerilimle daha uygun başa çıkmasını sağlar.
Zararlı alışkanlıklardan uzak durmak: Sigara içmek ve çok alkol tüketimi, bedende özgür radikal üretimini artırarak oksidatif gerilimi tetikler. Bu nedenle, bu tıp alışkanlıklardan katiyetle uzak durulmalıdır.
Susamadan su için: Gün içinde susama hissini beklemeden 2 litre su içmeyi ihmal etmeyin. Özgür radikaler lenf yoluyla atılır. Lenfler de suyla çalıştığı bol su içmek bu açıdan da çok değerlidir.
Stresinizi yönetin: Kronik gerilim, oksidatif gerilim düzeylerini artırabilir. Gerilim idaresi teknikleri, oksidatif gerilimin tesirlerini azaltmada kıymetli rol oynar. Derin nefes alma antrenmanları ve tabiatta vakit geçirmek üzere aktiviteler, gerilimi azaltmaya yardımcı olabilir.
