Yaralı kuşlar için ‘tüy bankası’ kuruldu
Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi, 2019 yılında kuş tiplerinin izlenmesi ve korunmasına katkı sağlamak gayesiyle “Tüy Bankası” projesini hayata geçirdi. Simurg Kuş Yuvası Derneği ile kurulan iş birliği çerçevesinde, Türkiye’nin dört bir yanından getirilen kuşlardan yahut saha çalışmalarında tıbbi müdahaleye gerek kalmadan toplanan tüyler, özel prosedürlerle koruma edilerek bankaya kazandırıldı. Şu an prestijiyle, Türkiye’de kaydı bulunan 504 kuş çeşidinin 200’üne ilişkin binlerce tüy burada ihtimamla korunuyor.
DNA BARKODLAMA İLE MAHALLÎ DATA TABANI OLUŞTURULUYOR
Tüy Bankası’nda, DNA barkodlama tekniği kullanılarak lokal bir kuş data tabanı oluşturuluyor. Bu sayede kuş cinslerinin genetik çeşitliliği tahlil edilirken, popülasyon takibi ve tehdit altındaki cinslerin korunmasına yönelik çalışmalar da destekleniyor. Ayrıyeten, kanat yaralanması nedeniyle uçamayan ebabil ve kırlangıç kuşlarına, bankadaki sağlıklı tüyler kullanılarak implantasyon uygulanıyor. Güzelleşme sürecinin akabinde bu kuşlar doğal hayatlarına geri kazandırılıyor.
“TÜYLERİ MÜSAADESİZ MÜDAHALE OLMADAN TOPLUYORUZ”
Simurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Lideri ve araştırmacı Alaz Uslu, bankada, global ölçekte kuşağı tehdit altında olan cinsler de dahil olmak üzere 200 farklı kuş cinsine ilişkin tüylerin bulunduğunu belirtti
Tüyleri katiyen invaziv (zarar verici) usuller kullanmadan topluyoruz. Ekseriyetle, rehabilitasyon sürecine giren kuşlardan dökülen tüyleri kıymetlendiriyoruz. Türkiye’nin yerli kuş tiplerine ilişkin, üveyik, şah kartal, toy ve dik kuyruk üzere ender tiplerin yanı sıra leş kargası ve şahin üzere yaygın tiplerden de örnekler arşivimizde yer alıyor.
VATANDAŞLAR DA TÜY BAĞIŞI YAPABİLİYOR
Alaz Uslu, bilhassa kanat tüyü hasarı yaşayan ve tüy değiştirme süreçleri uzun süren ebabil ve kırlangıçlar için implantasyon çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Bugüne kadar onlarca kuşa başarılı formda tüy nakli gerçekleştirdiklerini belirten Uslu, şunları söyledi:
Bu çeşitlerde tüy bulmak hayati ehemmiyet taşıyor. Bu nedenle vatandaşların buldukları tüyleri bize ulaştırmalarını teşvik ediyoruz. Örneğin, rehabilitasyon sürecinde bir ebabilin dökülen tüyleri, öbür bir ebabilin tekrar gökyüzüyle buluşmasına vesile olabiliyor.
“TÜRKİYE’NİN BİYOÇEŞİTLİLİK HARİTASINA KATKI SAĞLIYORUZ”
Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi Ar-Ge Müdürü Ayşegül Er Gökçe de yürütülen çalışmalarla ilgili bilgi verdi:
Tüylerden elde ettiğimiz DNA’larla kuşların moleküler ve genetik kimliklerini belirliyoruz. Hangi çeşide ilişkin olduklarını tespit ederek bu bilgileri mahallî kuş data tabanımıza kaydediyoruz. Böylelikle hem ülkemizin biyoçeşitlilik haritasına katkı sağlıyor hem de bu bedelli dataları milletlerarası data tabanlarına aktarıyoruz.
