Yeme bağımlısı olabilirsiniz! İşte ilk belirtileri…
Günümüzde birçok kişinin farkında olmadığı bir sorun olan yeme bağımlılığını ‘bireylerin kendilerini denetim edemedikleri bir biçimde, daima çok yemek yeme dürtüsüne kapılmalarına neden olan ruhsal bir durum’ formunda tanımlayan Uzman Diyetisyen Şevval Işıklı, dikkat edilmesi gerekenler hakkında ihtarlarda bulundu.
‘SADECE AÇLIKLA DEĞİL, RUHSAL DURUMLARLA DA İLİŞKİLİ’
Yeme bağımlılığı durumunun yemek yeme davranışının yalnızca açlıkla değil, duygusal ve ruhsal durumlarla da tetiklenmesiyle ortaya çıktığının altını çizen Diyetisyen Şevval Işıklı, “Yeme bağımlılığı, tıpkı öbür bağımlılık tiplerinde olduğu üzere, kişinin hem fizikî sıhhati üzerinde önemli tesirler yaratabilir hem de bireyin ömür kalitesini düşürebilir ve profesyonel yardım gerektirebilir” sözlerini kullandı.
‘BU BELİRTİLERE DİKKAT’
Diyetisyen Işıklı, yeme bağımlılığının belirtilerini şöyle sıraladı:
* Denetimsiz yemek yeme isteği
* Kendini makûs hissettiğinde yemek yeme (duygusal yeme)
* Fazla yemek yedikten sonra suçluluk ve pişmanlık duyguları
* Yemek yeme sırasında vaktin nasıl geçtiğini fark etmemek
* Yemeğin, kişinin hayatındaki en değerli şey haline gelmesi
* Toplumsal durumlar nedeniyle yemek yeme davranışını gizleme ihtiyacı
‘YEME BAĞIMLILIĞINI ARTIRAN DURUMLAR’
Yeme bağımlılığının gerilimli hayat olayları, duygusal travmalar, depresyon üzere ruhsal bozukluklar, toplumsal baskılar yahut genetik yatkınlık üzere durumlar altında artış gösterebileceğinin altını çizdi.
Dyt. Işıklı, “Özellikle duygusal ya da ruhsal gerilim altındaki bireylerde, yemek yeme davranışı bir rahatlama ve kaçış yolu olarak görülür. Bunun dışında, sistemsiz hayat biçimi, az uyku, çok alkol tüketimi üzere faktörler de bağımlılığı artırabilir” biçiminde konuştu.
‘YÜKSEK TANSİYON, KALP HASTALIKLARI VE DİYABETE YOL AÇABİLİR’
Yeme bağımlılığının hem fizikî hem de ruhsal açıdan bireyleri etkilediğini belirten Diyetisyen Işıklı, bu tesirlerin neler olduğu hakkında şu bilgileri paylaştı:
Fiziksel tesirler: Yeme bağımlılığı obezite, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, diyabet üzere birçok sıhhat meselesine yol açabilir. Ayrıyeten sindirim sistemi ve metabolizma üzerinde de olumsuz tesirler oluşturur.
Psikolojik tesirler: Yeme bağımlılığı, depresyon, tasa, gerilim ve düşük benlik hürmeti üzere ruhsal meselelere taban hazırlayabilir. Bu durumlar, bireylerin yemek yeme davranışlarını daha da artırmasına neden olabilir.
‘GENETİK YATKINLIK DA NEDEN OLABİLİR’
Yeme bağımlılığının çoklukla birden fazla faktörün bir ortaya gelmesi sonucu geliştiğini lisana getiren Dyt. Işıklı, “Bu faktörler genetik, çevresel, ruhsal ve biyolojik olabilir. Biyolojik olarak, dopamin üzere beyin kimyasallarındaki dengesizlikler yeme isteğini artırabilir. Ruhsal olarak ise gerilim, telaş, depresyon üzere duygusal durumlar yeme bağımlılığını tetikleyebilir. Ayrıyeten, genetik yatkınlık da bir bireyin yeme bağımlılığına daha meyilli olmasına neden olabilir” dedi.
‘RUHSAL DEPRESYON YEME İSTEĞİNİ ARTIRIR’
Depresyonun da yeme bağımlılığını tetikleyen değerli bir faktör olduğunu lisana getiren Dyt. Işıklı, şöyle devam etti:
“Depresyon sırasında bireyler, kendilerini berbat hissettiklerinde yemek yeme muhtaçlığı hissedebilirler. Ayrıyeten, depresyonun neden olduğu beyin kimyasallarındaki değişiklikler, bedenin çok yemek istemesine yol açabilir. Bunun yanı sıra, depresyon yorgunluk, motivasyon eksikliğine sebep olabilir ve zevk almayı zorlaştırabilir, bu yüzden yemek yemek süreksiz bir rahatlama sağlayabilir.
‘ÇİKOLATA, CİPS VE FAST FOOD YEME BAĞIMLILIĞI YAPABİLİR’
Dyt. Işıklı, yeme bağımlılığına neden olabilecek kimi besinleri ise şöyle sıraladı:
“Yeme bağımlılığı çoklukla yüksek şeker, yüksek yağ ve işlenmiş besinlerde bulunan katkı hususları üzere besinlerin tüketimiyle tetiklenebilir. Bu tıp besinler, bedende dopamin üzere ‘mutluluk’ hormonlarının salınımını artırarak kişiyi bir ödül hissi yaratır ve bağımlılığı güçlendirebilir. Çikolata, cips, fast food üzere besinler, duygusal yemek yemenin tetikleyicisi olabilir.”
YEME BAĞIMLILIĞINDAN KORUYACAK 8 ÖNERİ
Yeme bağımlılığına karşı ömür stilinde yapılacak birkaç değişiklik bu durumla başa çıkmayı kolay hale getirmenin mümkün olduğunu savunan Dyt. Işıklı, şu tekliflerde bulundu:
Duygusal yeme alışkanlıklarının farkına varın: Yeme bağımlılığı ekseriyetle duygusal problemlerle irtibatlıdır. Duygusal yeme yerine gerilimle başa çıkma yolları, antrenman ve meditasyon önerilebilir.
Dengeli ve sistemli beslenin: Düzenli öğünler ve sağlıklı atıştırmalıklar, çok yeme isteğini denetim altına alır. Kompleks karbonhidratlar ve proteinler tercih edilmelidir.
Mindful eating (farkındalıkla yeme) metodu uygulayın: Yavaş yemek ve her lokmaya odaklanmak, bireylerin doygunluk hissini vaktinde algılamalarına yardımcı olur. Mideye ‘yemek ulaştı’ sinyalinin beyindeki ilgili merkeze ulaşması 20 dakikayı bulabilir. Öğünü yavaş tüketmek porsiyon denetimine yardımcı olacaktır.
İşlenmiş besinlerden kaçının: İşlenmiş besinlerden uzak durarak, doğal ve sağlıklı besinlere odaklanmak, bağımlılığı azaltabilir.
Porsiyon denetimine dikkat edin: Küçük porsiyonlar ve yavaş yemek yeme alışkanlıkları benimsenmeli. Ayrıyeten, küçük tabaklar kullanmak da tesirli olabilir.
Su tüketiminizi artırın: Genelde susuzluk hissi açlık hissi ile karıştırıldığından günde kâfi su tüketmeyen bireyler birinci evvel yemeğe yönelebilir. Kâfi su içmek, gereksiz yemek yeme isteğini mahzurlar.
Bilinçli atıştırmalıkları tercih edin: Sağlıklı atıştırmalıklar (yoğurt, meyve, sebzeler) tercih edilmeli, işlenmiş ve paketli besinlerden kaçınılmalıdır.”
Bireysel ve küme terapileri: Ruhsal dayanak, yeme bağımlılığına yönelik tedavi sürecinde değerli bir yer meblağ.
