YeniHaber Aktar yeni arayüzüyle okurların karşısında!Gündem
13°C
20 May 2025
Dünya

‘Zelenskiy, kaybetmiş bir ülkenin lideri’

  • Mayıs 20, 2025
  • 11 min read

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Lideri Donald Trump, Ukrayna krizine tahlil bulma teşebbüsleri kapsamında dün yeni bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Trump’la görüşmesini tamamlayan Putin, gazetecilere yaptığı açıklamada görüşmenin 2 saatten fazla sürdüğünü belirtti.

Rus önder Rusya’nın çatışmaların durdurulmasından yana olduğunu lakin barışa giden en tesirli yolların geliştirilmesi gerektiğini söz etti. Rusya Devlet Başkanı ayrıca Trump’ın görüşmede Ukrayna’daki çatışmaların sona erdirilmesi konusundaki tavrını lisana getirdiğini söyledi. Putin, Rusya’nın Ukrayna ile ateşkes de dahil olmak üzere bir mutabakat üzerinde çalışmaya hazır olduğunu vurguladı.

Trump ile yaptığı görüşmeyi manalı, samimi ve çok yararlı olarak nitelendiren Putin, ABD’nin Moskova ile Kiev ortasında direkt müzakerelerin yine başlamasına iştirakinden ötürü Amerikalı mevkidaşına teşekkür etti.

ABD Başkanı Donald Trump ise görüşmeye ait toplumsal medya paylaşımında şunları kaydetti: “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile iki saatlik görüşmemi yeni tamamladım. Çok güzel gittiğine inanıyorum. Konuşmanın tonu ve ruhu harikaydı. O denli olmasaydı, daha sonra değil, artık söylerdim.”

Ukrayna’nın ateşkes ve barış görüşmelerine derhal başlayacaklarını belirtti. Trump, Ukrayna’da ateşkesin koşullarının lakin çatışmanın iki tarafı ortasında tartışılabileceğini söyledi. Donald Trump ayrıyeten, Vatikan’ın Rusya ile Ukrayna ortasındaki uyuşmazlığı sona erdirmek için müzakereleri kabul etmeye hazır olduğunu bildirdiğini tabir etti.

İstanbul’daki Rusya-Ukrayna müzakeresini, Avrupa’nın çatışmaları körükleyen tutumunu ve Amerkian Başkanı Donald Trump ile Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in telefon görüşmesini, hukukçu ve muharrir Onur Sinan Güzaltan ile konuştuk.

‘2022’de bırakılan yerden devam edilmesi mantığı vardı bu teklifte’

Rusya Federasyonu’nun 2022 müzakerelerini devam ettirme maksadıyla İstanbul’da müzakere teklif ettiğini belirten Güzaltan, Ukrayna’nın ise somut adım atmaya yanaşmayan bir hal takındığını vurguladı:

“Öncelikle ben, kısa vadeli olarak tahminen önümüzdeki süreçte ateşkesler, barış muahedesi olsa dahi bunun uzun vadede dikiş tutturabileceğini zannetmiyorum. Görüşme neden İstanbul’da oldu? Rus tarafının bununla ilgili açıklamaları var. 2022 yılında Rusya ve Ukrayna, İstanbul’da görüşmüştü. Çeşitli kışkırtmalar yüzünden bu görüşmeler devam etmemişti. Rusya’nın İstanbul teklifinin altında, 2022’deki görüşmenin devamı olması halinde bir uğraş vardı. O nedenden ötürü İstanbul teklif edildi. 2022’de bırakılan yerden devam edilmesi mantığı vardı bu teklifte. Bu halde de İstanbul’da görüşmeler gerçekleşti. Hem ABD, hem Rusya, hem Ukrayna hem de konut sahibi olarak Türk tarafı görüşmelerde bulundu. Ne kadar başarılı olduğu ise tartışılır. Esir takası dışında somut bir şey çıkmadı.”

‘Zelenskiy, kaybetmiş bir ülkenin lideri’

Kiev rejiminin lideri Zelenskiy’nin kaybetmiş bir ülkenin başkanı olduğunun altını çizen Güzaltan, bu sebeple Zelenskiy’nin “şovmenlik” yaparak ruhsal harp yürütmeyi ve koltuğunu müdafaayı amaçladığını tabir etti:

“Zelenskiy, kaybetmiş bir ülkenin başkanı. Savaşı kaybetti. Topraklarının önemli bir kısmını ve stratejik alanları kaybetti. Ardındaki dayanak çatırdıyor. ABD, Ukrayna’nın gerisinden çekilme eğilimi gösteriyor ve Avrupa içinde de çatlaklar var. Hasebiyle Zelenskiy’nin temel hedefi vakit kazanmak. Zelenskiy’nin varlığı da bu çatışmanın devam etmesine bağlı. Yarın öbür gün barış olduğunda Zelenskiy ve etrafındaki savaş başkanlarının orada kalabilmesi çok güç. Zelenskiy vakit kazanmaya, ruhsal harekat yapmaya çalışıyor. İşi gösteriye çevirdi. ‘Ben İstanbul’a geldim, Putin de gelsin onunla görüşeyim’ üzere diplomasi kalıplarına uymayan telaffuzları var. Trump’la Beyaz Saray’da yaptığı görüşmeyi hatırlayın. Orada azar işitti. Zelenskiy, saygınlığını yitirmiş durumda. İşi ruhsal harbe yıktı ve vakit kazanmak istiyor. Bu işin içinden nasıl çıkacağını bilmiyor. Bu istikamette uğraşları oldu lakin ABD bastırınca Ukrayna tarafı, Rusya ile masaya oturdu. Fakat ayak sürüyorlar. Müzakereler sürerken AB’den dayanak arayışı devam ediyor. Aslında Avrupa Birliği’nde birçok iktidar, Ukrayna’ya takviyesi sürdürmeye meraklı. Fransa’yı, Almanya’yı, Polonya’yı görüyorsunuz. Zelenskiy aslında kendi varlığını sürdürmeye yönelik ataklar yapıyor diyebiliriz.”

‘Rusya ve Ukrayna ne vakit barış istikametinde irade gösterdiyse o vakit Batı’dan bir kışkırtma geldi’

Onur Sinan Güzaltan’a nazaran Rusya ve Ukrayna ne vakit barış istikametinde irade gösterdiyse, o vakit Batı dayanaklı kışkırtmalar ile çatışmaların uzaması sağlandı. Avrupa’da başta İngiltere, Fransa ve Almanya’nın iktidarını korumak için savaşa gereksinim duyduğunun altını çizen Güzaltan, öbür yandan Rusya ile olağanlaşmayı savunan Avrupa siyasi partilerinin önemli bir yükseliş kaydettiğini aktardı:

“Aslında Avrupalı idarelerin, Fransa’nın, Almanya’nın, Polonya’nın durumları da biraz Zelenskiy’nin durumuna benziyor. Amerika ile bir arada 2022’den itibaren Rusya’ya çok sert politik, ekonomik ve kültürel yaptırımlar uyguladılar. Ancak bu bumerang üzere dönüp dolaşıp kendilerini vurdu. Ekonomik ve siyasal olarak dağılmış bir Avrupa var. Birçok Avrupa ülkesinde, Rusya ile olağanlaşmayı savunan partiler ikinci sırada ve iktidarı zorluyor. Son örneği Romanya’da gördük. Adeta trafoya kedi girdi ve seçim sonuçları çok farklı oldu Romanya’da. Fransa’da Le Pen, Almanya’da AFD yükselişini sürdürüyor. Tüm bu partiler, Rusya ile olağanlaşmayı savunuyor. Mevcut iktidarlar ise savaşın devam etmesinden beslenen idareler. Temel siyasetleri bu istikamete evrilmiş durumda. Açıkçası bu iktidarlar istikametini de değiştiremiyor. Fransa’daki Macron bunun en büyük örneği. Hasebiyle Ukrayna’daki krizin devam etmesi istikametinde diretiyorlar ve Kiev’i de yönlendiriyorlar. Avrupa’nın büyük ortağı ABD’de Trump iktidara geldi. Donald Trump, Rusya ile diplomatik ilgilerin tekrar kurulmasını savunan bir çizgi izliyor. Avrupa’daki iktidarlar yalnız kalmış durumda. Hem iktidarlarını sürdürmek, hem de içinde yuvarlandıkları krizi aşmak ismine Avrupa kıtasında daima Rus düşmanlığını körüklüyor, Rusya’nın yarın Avrupa’yı işgal edebileceği istikametinde propaganda yapıyorlar. Yani Avrupa iktidarları, kendi iktidarlarını sürdürmek için savaşı devam ettirmek istiyor. Ne vakit Rusya ve Ukrayna ortasında masaya oturma ihtimali doğsa yahut ne vakit masaya oturup adımlar atılması istikametinde irade geliştiyse, çabucak gerisinden farklı provokasyonlara şahit olduk. Ukrayna’ya uzun menzilli füzelerin verilmesi yahut Moskova’daki terör saldırısı üzere. Tarihleri yan yana koyun, ne vakit Ukrayna ve Rusya ortasında barış ihtimali doğduysa, çabucak ertesinden Rusya’ya yönelik kışkırtmalar geldi. Önümüzdeki süreç kritik. Avrupa’da barış istemeyen iktidarlar ki bunların başında İngiltere geliyor, buna bağlı olarak yeni kışkırtmalar yapabilirler.”

‘Trump’ın Çin’i izole etme politikası başarısız oldu’

ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya siyasetini kıymetlendiren Onur Sinan Güzaltani, Trump’ın Rusya ile anlaşarak Çin’i izole etme siyasetinin başarısızlıkla sonuçlandığını tabir etti:

“Trump, pragmatik bir siyasetçi. İkinci başkanlık periyodunun başlangıcında, Ukrayna’daki sıkıntıyı çok kısa müddette bitirebileceğini sav etmişti. Emsal bir argümanı da Filistin için vardı. Ama bu krizlerin hiçbirini bitiremedi. Evet, uğraşları var. Belirli adımlar atmaya çalışıyor. Trump’ın Rusya ile normalleşerek Çin’i izole etme siyaseti var, evet. Bu hakikat. Trump ayrıyeten Rusya dostu değil. Trump, Rusya ile rekabet içinde olan bir ülkenin devlet başkanı neticede. Trump’ın belirli çıkarları var bu alanlarda. Ukrayna’daki madenler, Avrupa’daki tahakkümün sürmesi vb. çıkarları var. Bu çıkarlara ve ayrıyeten gelişmelere bağlı olarak ataklar yapmaya çalışıyor. Rusya ile olağanlaşma ve Rusya’yı Çin’den uzaklaştırma siyasetinin başarısız olduğunu görüyoruz. Son olarak Moskova’da 9 Mayıs merasimleri vardı. Merasimin baş konuğu, Putin’in de yanından hiç ayırmadığı kişi, Çin lideri Şi Çinping’ti. Çok uzun görüşmeler oldu iki önder ortasında. Hatta Rusya’nın İstanbul görüşmesi önerisi de, Çin ile yapılan görüşmelerden sonra geldi. Çin ve Rus heyetinin yaptığı ortak bildiride, Ukrayna sorunu konusunda kök nedenlerin çözülmesi gerektiği belirtildi.

Dün Trump ile görüşmeden sonra Putin’in yaptığı açıklamada da tıpkı söz geçiyor. Burada şunu görüyoruz: Rusya’nın en başından beri Ukrayna’nın NATO üyeliği, nazi yüklü iktidarın temizlenmesi vb. amaçları vardı. Bu şartlar, Çin ve Putin ortasındaki görüşmede ‘kök neden’ olarak belirtildi. Trump’ın stratejisi bu noktada başarısız oluyor. Bu sıkıntı uzadıkça, Rusya ve Çin daha fazla yakınlaşıyor. İngiltere ve ABD ortasında yanılmıyorsam iki hafta evvel çok kapsamlı ticaret mutabakatları yapıldı. Bu da çok kıymetli. Trump, son devirde İngiltere’deki iktidara alternatif partileri destekliyordu ancak siyaset değişti ve mutabakata vardı. Yani Trump bir yandan Ruslara elini uzatıyor, karşı taraftan ne geleceğine emin olmadığı için Avrupa kartını bilhassa İngiltere üzerinden kaybetmek istemiyor. Rusya açısından Trump siyasetine bakarsak, kimse kollarını açıp Trump’ı beklemiyor. ABD’yi ve ABD’nin on yıllardır izlediği agresif siyaseti herkes biliyor. Hasebiyle Rus tarafı da sırtını sağlama almaya çalışıyor. İkili ilgilerini geliştiriyor. Askeri manada güçlenip ekonomik olarak yeni yaptırımlara hazırlık yapmaya çalışıyor Rusya. Hasebiyle çok fazla belirsizlik var net bir şey söylemek için. Trump da Putin de görüşmeden sonra çok olumlu açıklamalar yaptı. Lakin ben, orta ve uzun vadede kalıcı bir barış olabileceğine inanmıyorum Rusya ve Ukrayna ortasında.”

‘Rus halkı, Batı’nın Ukrayna’daki rolünü görüyor’

Rus halkının Batı’nın Ukrayna problemindeki rolünü net bir biçimde gördüğünü kendi müşahedeleri ile aktaran Güzaltan, Rusya’nın güçlü kurumlarına ve devlet geleneğine de atıfta bulundu:

“Ben 2022’de başlayan sürecin başından beri Moskova’da idim. Burada insanların reaksiyonlarına, sürecin nasıl evrildiğine, toplumun, siyasetin nasıl evrildiğine tanıklık ettim. Bir kez Ruslar, 1990’lar deneyimini yaşadı. Yani Sovyetler Birliği’nin yıkılışını çok sert bir biçimde yaşadı. Ülkeleri parçalandı, iktisat ve toplum darmadağın oldu. Çok önemli külfetler çektiler. Askeri manada da zorluk yaşadılar. Bunu yaşayan bir halk var. Bu hafıza onlar için hala taze. Daha sonra Putin’in iktidara gelişi ve ayağa kalkma devri yaşandı. Ruslar, bunu kaybetmek istemiyor. Şu anda yaşadıkları hayat standartları, Avrupa ile kıyaslandığı vakit hiç de üzücü değil. Eğitimden sıhhate, besin güvenliğinden sokak güvenliğine pek çok bahiste standartlar güzel. Sağlam bir altyapıları var Sovyetler’den kalma. Ruslar bunu kaybetmek istemiyor. Rus halkı, Ukrayna probleminin yalnızca Ukrayna ile ilgili olmadığını, bunun ardında Batı olduğunu ve hedeflerinin Rusya’yı 1990’lara döndürmek olduğunu görüyorlar. Haliyle beşerler mevcut iktidarın ardında konumlanıyor. Rusya, devlet geleneği olan bir ülke. Çarlık periyodu var, Sovyetler devri var. Kurumları çok güçlü. Kendilerine has metotları var. Çok az ülkede vardır kendine has metotlar. Kurumsallaşmış bir devlet var. Elbette muhalif sesler var ama halkın birden fazla Rusya’da mevcut iktidarın gerisinde duruyor. Önümüzdeki süreçte bunun değişmesini bekleyenler de yanılıyor ayrıyeten. Bunun değişmesi çok sıkıntı. Ruslar, burada geri adım atılırsa, yarın Moskova içine kadar Batı’nın ilerleyebileceğinin pek farkında.”
About Author

Haber Aktar

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir