Zirai don Elazığ’da üzüm üreticisini de vurdu: Yüzde 80 kayıp var!
Türkiye’de her yıl üretilen yaklaşık 3 milyon 600 bin ton üzümün, yaklaşık 80 bin tonunu üreten Elazığlı üreticileri zirai don vurdu. Hava sıcaklıklarındaki ani düşüşün yol açtığı zirai don ülke genelinde birçok eserde önemli kayıplara yol açarken üzüm üretimi ile bilinen Elazığ’da üzüm bağlarında yüzde 70 ile 80 civarında kayba neden oldu. SÖZCÜ’ye konuşan Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Lideri Cengiz Öz, “Çok büyük bir kayıp var hem ekonomik hem de üreticiler ortasında maddi kayıp var. Üreticilerimiz bağ bakımlarını yaptılar bağlar açtıktan sonra öbür hizmetlerini yapacaklardır lakin bu türlü bir olayla karşılaşınca şu anda üreticilerin en büyük korkusu sanki bu sene üzüm olmasa bile seneye bu bağlardan üzüm alabilir miyiz diye tereddütler var” dedi.
Neredeyse tüm yurtta tarımı don vurdu. Şubat ayında yaşanan zirai donun tesiri şimdi geçmemişken 36 vilayette tesirli olan zirai don üreticiye darbe vurdu. Malatya, Elazığ, Denizli, Manisa, Uşak ve Karadeniz’in birçok bölgesinde tesirli olan don; kayısı, üzüm, fındık, narenciye olmak üzere çok sayıda bahçe ve tarlaya yüzde 100’e varan ziyan verdi. Üzüm üretimi ile bilinen ve Öküzgözü ve boğazkere üzere tescilli eserleri olan Elazığ’da ise merkeze bağlı Kuzova bölgesinde üzüm üretimi yapan çiftçiler ise bağlarını don vurması sonucu kara kara düşünüyor. İlkbaharın gelmesiyle bağlarda budama, ilaçlama ve çapalama yapan üreticilerin bağı zirai don nedeniyle boşa çıktı.
“BAĞLARDA YÜZDE 70-80 ORANINDA KAYIP VAR”
Don vuran üzüm bağlarının ortasında konuşan Üzüm Üreticileri Birliği Lideri Cengiz Öz, her yıl Elazığ’da 70-80 bin ton üzüm üretildiğini söyledi. Çünkü don felaketinden ötürü bu periyodun güç geçeceğini söyleyen Öz, “Geçtiğimiz günlerden zirai dondan kaynaklı etkilenen bağlarımızı dolaşıyoruz. Bu don olayında bağlarımız çok büyük oradan ziyan gördü şu anda Keban barajı kıyısında olan bağlarımızın Kuzova diye tabir ettiğimiz Esenkent, Koruk, Dambüyük köylerinde bağlar da büyük ziyan gördü. Halk ortasında bağda su ürüme tabir edilen bağlardaki üzümlerin uyanmaya başladığı bir periyot. Bağlar bu devirde 1 santim yeşil aksam oluşmuş fakat büyük hava değişimlerine dayanamayacağı bir devirde yüksek derecede bir ısı kaybıyla karşılaştı. Çok büyük bir kayıp var hem ekonomik hem de üreticiler ortasında maddi kayıp var. Üreticilerimiz bağ bakımlarını yaptılar bağlar açtıktan sonra öbür hizmetlerini yapacaklardır lakin bu türlü bir olayla karşılaşınca şu anda üreticilerin en büyük korkusu sanki bu sene üzüm olmasa bile seneye bu bağlardan üzüm alabilir miyiz diye tereddütler var. Ancak üzüm bağlarının bakımları ve gübreleme, taban bakımlarını yapıldığında bağlarımızı tahminen bir nebze kurtarabiliriz. Yahut bir sonraki yıla hazırlayabiliriz. Elazığ’da yaklaşık 104 bin dekarda 70-80 bin ton üretilmekte. Kimi bağlarda yüzde 70, kimi bağlarda yüzde 80 oranında kayıplar var. Biz şuanda bu eser kaybından çok bitki kaybından bahsediyoruz, eser kayıplarını lakin haziran ayında göreceğiz” diye konuştu.
“ÇİFTÇİLERİN KREDİ YA DA HİBE YOLUYLA DESTEKLENMESİ GEREK”
Zirai dondan ötürü mağdur olan çiftçilerin desteklenmesi gerektiğine vurgu yapan Öz, “Bu yıl çiftçiler yüzde 10 ya da 20 randıman elde ederlerse en azından personel parasını çıkarabileceklerse çıkaracaklar, çıkaramazlarsa bugünkü masrafları ceplerinde gitmiş olur. Şu an çiftçinin en zayıf olduğu periyot en az para kazanan kişi çiftçidir zira kazandığı paranın bir kısmını ailelerine geri kalan parayı da bağlara baktılar oda ellerinden gitti. Bu saatten sonra bu bağlara bakabilecekleri ekonomik bir gelirleri yok. Burada çiftçilerin kredi yada hibe yoluyla desteklemeleri gerekiyor ki ülkedeki üzüm üretimi devam etsin burada coğrafik işaretli öküzgözü, boğazkere üzümleri Türkiye ve dünyanın her tarafına gidebilsin. Desteklemedikleri takdirde kimi çiftçilerimiz buna dayanamayıp bağcılığı tek edenler de olacaktır” diye kaydetti.
“DURUM İÇLER ACISI, 19 TON ZİYAN VAR”
Yaklaşık 19 ton civarında eserin ziyan gördüğünü belirten üzüm üreticisi Müslüm Çok ise, “Üzerinde bulunduğumuz bağ bana ilişkin burası 30 dönüm civarında ben doğduğumdan beri bu işin içerisindeyim. Bu yıl gördüğüm don olayını daha evvelki yıllarda hiç yaşamadık. Kısmı bir şey yaşadık lakin bunun gibisi yaşamadık şu anda bağlarımızdaki ziyan yüzde 90 civarında ancak havalar ısınınca ne olacağını çok bilemiyoruz. Havaların ısınmasıyla birlikte bağlarımıza yeni desteklerimizi yapmaya çalışacağız. Dün birlik liderimiz bir toplantı organize etmişti buradaki akademisyen hocamız bağlara yeni destekler yapmamız durumunda bağların yine canlandırabileceğimizi söyledi. Duruma bakacağız ileri de ne olacak bilmiyoruz. Zararımıza gelince bu işin sürdürülebilir olması için tarım il müdürlüğü, tarım bakanlığının çiftçiye takviye olması gerekiyor. Aksi takdirde durum içler acısı. Geçen yıl 20 ton civarında bir üzüm aldık ancak bu sene 1 yada 2 ton olup olmayacağı bile meçhul. Aşağı üst 19 ton civarında bir ziyan var” sözlerini kullandı.
