Zonguldak’taki gemi faciasında tahliye kararı

Olay, 19 Kasım 2023’te Ereğli ilçesi açıklarında meydana geldi. Rusya’nın Temryuk Limanı’ndan aldığı yükü İzmir’e götürmek üzere yola çıkan ‘Kafkametler’ isimli kuru yük gemisi, fırtına nedeniyle askeri mendireğe çarpıp, batarken 12 mürettebat ile bağlantı kesildi. Geminin batmasının akabinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, AFAD, Kıyı Güvenlik Komutanlığı, Kıyı Emniyeti ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin özel birliklerinden SAS komandoları, kayıp denizcileri bulmak için hava, kara ve denizden arama-kurtarma çalışması başlattı.

3 ŞİRKET YETKİLİSİ TUTUKLANDI

Gemi işçisinden 5 kişinin cansız vücuduna ulaşıldı. Kayıp olan kaptan Cemal Turan, 3’üncü Kaptan Berke Çamurtaş, Başmühendis Veli Özel, 2’nci Makinist Göksel Özel, Usta Gemici Satılmış Uslu, Gemici Mustafa Nacar ve Yağcı Ömer Hebip’e 1 yıl 4 ay 19 gündür ulaşılamadı. Geminin batığı kesilerek karaya çıkarıldı. Batıkta ve etrafında bulunan kemik kalıntılarına yapılan DNA testinden de olumlu sonuç çıkmadı. Yürütülen soruşturma kapsamında Kafkametler Denizcilik ve Ticaret A.Ş. yetkilileri Gökhan Özkandemir, Kayacan Özkandemir ve Saffet Özkandemir’in, gemi donatanının Emniyetli İdare Sistemi’nin gereklerine ters davrandığı tespit edildi. Tali kusurlu bulunan 3 şirket yetkilisi, çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklandı.

Karadeniz Ereğli Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede gemi donatanı Gökhan, Kayacan ve Saffet Özkandemir hakkında ‘taksirle birden fazla kişinin vefatına neden olma’ cürmünden 2 yıldan 15 yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılması talep edildi. Davanın birinci duruşması Ereğli Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşmaya, Kafkametler Denizcilik Ticaret A.Ş.’nin yetkililerinden tutuklu Saffet Özkandemir ile tutuksuz Gökhan ve Kayacan Özkandemir ile hayatını kaybedenlerin yakınları ve avukatlar katıldı.

“GEMİ KAPTANI TAVSİYEYE UYMAMIŞ”

40 yıllık bir şirket olduklarını, patron- çalışan bağından daha çok ağabey- kardeş ilgisi içinde çalıştıklarını söyleyen Saffet Özkandemir, “Biz her türlü önlemi aldık. Kaptanın basiretsiz bir kararı. Biz müdahil olamıyoruz. Geminin bakım ve tamiriyle ilgileniyorum. Ben olmadığım, vakit atanmış A.D. ilgileniyor. Eksik olan bir şey olsa gemi yola çıkmaz, devamlı denetleme görüyor. A.D, gemi kaptanına İstanbul’a devam etmesini tavsiye etmiş. Kaptanın kararı yanlış olmuş. Ereğli’ye gideceğine İstanbul’a gelseydi, bu elim kaza vuku bulmayacaktı. Gemi kaptanı tavsiyeye uymamış, uymak zorunda da değil. Gerisi kaptanın kararına kalmış.” dedi.

“GEMİNİN EKSİĞİ YOKTU”

Geminin her 5 yılda bir ağır bakımdan geçirildiğini, son olarak da 2022 yılında bakım yapıldığını söz eden Kayacan Özkandemir, “Herhangi bir eksik yoktu, bakımlarını yaptık, evraklarını aldık. Eksik olsa yük taşınmasına müsaade verilmez. Her limanda gerekli görüldüğünde denetliyorlar. Kimilerinde da rapor tutuyorlar. Bu nedenle geminin eksiği yoktu. Haberi alınca İstanbul’dan yola çıktık, 3-4 saatte Ereğli’ye geldik. Bir hafta burada kaldık. Devlet kendi grubunu kurarak arama kurtarma yaptı. Biz de bilgi tarafından yardımcı olmaya çalıştık. Olaydan ötürü üzgünüz. İçlerinde 10-15 yıldır tanıdıklarımız vardı. Birlikte ekmeği bölüştüğümüz insanlardı. Bu türlü bir şeyin olmasını istemedik.” diye konuştu.

Diğer sanık Gökhan Özkandemir ise şirkette toplantı yapıp yetkili kurumlara müracaat yaptıklarını, geminin de bakımlarının planlı yapıldığını söyledi. Sanık avukatı “Geminin rotası İstanbul Boğazı’ndan İzmir’e inmek. Kaptan, Karasu önlerine gelindiğinde 6 saatlik yol varken boğaza gitme tavsiyesine uymayıp Ereğli’ye dönmüştür. 2004’te yaşanan bir kaza sonrası boğaz geçişi kapalı dahi olsa Kıyı Emniyeti küçük gemileri boğaz içerisine alabiliyor.” sözlerini kullandı.

“BABAMIN SON SEFERİYDİ, İŞİ BIRAKACAKTI”

Gemi güverte sorumlusu Tamer Özer’in oğlu Atınç Özer, babasının İstanbul boğazı kapalı olursa Ereğli yahut Karasu’ya gideceklerini söylediğini anlatarak, “Babam geminin dümeninin bozuk olduğunu söylüyordu. Nöbetleşe misyon yaptıklarını da söylemişti. Son seferiydi, işi bırakacaktı. Gemi Zonguldak’ta bir kez arıza vermiş. Gemide daima bakım yapılmadığını düşünüyorum. Geminin girmesine müsaade vermeyen Karasu ve Ereğli Limanı yetkilileri ile Ereğli pilot yetkililerinden, olay günü telsiz yardım davetine yanıt vermeyen sorumlulardan şikayetçiyim.” dedi.

“EVDEN ISITICI ALIP GİTMİŞTİ”

Eşi Tamer Özer’in 15 yıldır birebir gemide çalıştığını söyleyen Nuran Özer, “Karasu’ya gittiklerini havanın berbat olduğunu söyledi. Son seferiydi. Geminin kalorifer tesisatı çalışmıyordu. Meskenden giderken ısıtıcı alıp gitmişti.” diye konuştu.

“GEMİNİN YAKININDA MAYIN PATLAMIŞ”

Tamer Özer’in oğlu Alper Özer, “Daha evvel geminin yakınında mayın patlamış, gemi hasar görmüş. Gemiye derme çatma bakımlar yapılmış, İstanbul’dan da ustalar gelerek gemide çalışma yapmış lakin tesisatı yapılamamış. Bu yüzünden babam meskenden ısıtıcı götürmüştü.” sözlerini kullandı.

“GEMİ 1 HAFTA TUZLA’DA KESİM BEKLEDİ”

Gemi Kaptanı Cemal Turan’ın hatasız olduğunu savunan kızı Hasret Çakar, “Babam 40 yıllık denizcidir. Babamın hatası yoktur. Babamın fütursuzca karar aldığını söyleyenlerden şikayetçiyim. Rusya’ya gitmeden evvel bir hafta Tuzla Tersanesi’nde arıza için kesim bekledi.” diye konuştu.

“MAYIN PATLAMASINDAN SONRA 9 KİŞİ İŞİ BIRAKMIŞ”

Gemi kaptanı Cemal Turan’ın öteki kızı Meltem Akkuş, babasının o gemide birinci seferi olduğunu söyleyerek şöyle konuştu:

“Gemide arıza olduğunu söyledi. Gemide daha evvel yaşanan mayın patlaması nedeniyle balast tankı arızalanmış. Olaydan 1 gün evvel havanın makus olduğunu söyledi. Sinop’ta irtibata geçmiş, yer olmadığını belirtip Karasu’ya yönlendirmişler. Karasu Limanı’nda da alay edercesine gemiyi alamayacaklarını, ‘Ereğli’de talihinizi deneyin.’ denmiş. Ereğli’de de 2 gemi çarpışması olduğu için limana alınmamışlar. Kaza yapan gemiye kimse yardıma gitmemiş. Şirket sahipleri bizimle bağlantıya geçmedi. Tüm sorumlulardan şikayetçiyim. Mayın patlaması sonucu gemi İstanbul’a geldiğinde 9 kişi işi bırakmış, yerlerine yeni gemiciler alınmış.”

KAPTANA DAHA EVVEL FIRTINADAN KURTULDUĞU İÇİN ÖDÜL VERİLMİŞ

Kaptan Cemal Turan’ın daha evvel Fransa’da birtakım gemilerin battığı bir fırtınada kaptanlık yaptığı gemiyi inançlı alana götürerek ödül kazandığını hatırlatan oğlu Bora Turan, “Ereğli’de altyapı çamurlu olduğu için gemi çapa tutmamış, arıza nedeniyle de çapa toplanmadı. Toplanmış olsaydı gemiyi limana sokardı. Olay sonrası biz geminin battığını bakandan öğrendik.” dedi.

Oğlu Mustafa Nacar’ın birinci seferi olduğunu anlatan Mehmet Nacar, “Oğlum, dalgaların geminin üzerinden aştığını söyledi. İzmir’e gideceklerini, İstanbul’da tersanede bakım yapılacağını söyledi. Oğlum birinci sefer bu gemiye katıldı. Ereğli’den birinci defa gemiye bindiler ve burada gemi battı. A.D. bizimle irtibat kurmadı, 3 aylık gelinime, ‘Mustafa’yı niçin arıyorsun? Arama öldü.’ formunda kelamlar söyledi. Bizim de bu halde haberimiz oldu.” diye konuştu.

Telsiz zabiti Berke Çamurtaş’ın babası Güngör Çamurtaş, geminin battığını akşam haberlerinde görüp Ereğli’ye geldiğini, şirket yetkililerinin arayıp başsağlığı bile dilemediğini belirtti.

“KAPTANA İSTANBUL’A, GELMESİNİ TAVSİYE ETTİM”

Tanık A.D. ise 4 yıldır Kafkametler şirketinde karada yetkilendirilmiş kişi olarak misyon yaptığını, 30 yıldır gemi kaptanlığı yaptığını daha sonra denizcilik kesiminde vazife aldığını belirtti. A.D., “Kaptana havanın makus olduğunu, İstanbul’a gelmesini tavsiye ettim. İstanbul’a gelirseniz acente olarak devreye gireceğimi, yardımcı olacağımı söyledim. Karasu’ya kadar gelmişken ‘Ne gerekiyorsa yaparız.’ dedim. Bunun üzerine emniyetli görmediğini söyleyerek, Ereğli’ye döneceğini söyledi. ‘Orada da birebir durumla müsabaka, gerekirse sorabilirsiniz.’ dedim. Son konuşmamız bu biçimdeydi. Yaşı benden büyük olduğu için ‘Tamam ağabey.’ dedim. Gemi 18 Kasım’da dış limana demirlemiş iletisi geldi. 19 Kasım sabahı aradım demir taraması yaptığını söyledi. Daha sonra da irtibat sağlayamadık. Ereğli’ye geldik. 54 yıllık ömrümde bu türlü bir fırtına görmedim. Bozhane Limanı çok berbattı, görüş uzaklığı sıfırdı. Gemide daha evvelce bir arıza yoktu. Arıza olsa gemiye aslında kalkış müsaadesi verilmez.” dedi.

MAHKEME BAŞKANI MAYIN PATLAMASINI SORDU

Mahkeme lideri, şahit A.D.’ye ‘Daha evvel mayın patladığında hasar oluştu mu?’ diye sordu. Gemi kaptanının geminin kıç tarafında patlama olduğunda kendisini aradığını söyleyen A.D, “Geminin durumunu bildirdik. Çabucak Ukrayna Kıyı Güvenlik grupları geldi. Kontrol yaptılar, denetim ettiler. Kaptan ‘bir hasar yok’ dedi. Gemide hasar olsa aslında oradan göndermezlerdi. Geminin ağır bakımları yapıldı. Gemide ufak tefek arızalar olabilir, bu arızalar mühendis tarafından giderilir. Büyük arıza olsa aslında yola çıkılmaz. Rastgele bir arıza olursa ufak tefek onlar kendileri yapıp kayıt fiyatlar.” diye yanıt verdi.

“GEMİYİ ÇALIŞIR VAZİYETTE TESLİM ETTİM”

Mayın patladığı periyotta geminin kaptanı olan İ.G., “Yakınımızda 30-40 metrede mayın patladı. Kıyı güvenlik geldi, kontrol yaptı. Her tarafının denetimleri yapıldı. O denli bir arıza olmuş olsa zati müsaade vermezler. Benden sonra geminin kaptanı olan Cemal Turan’a gemiyi teslim ettiğimde her şey çalışıyordu, çalışır vaziyette teslim ettim.” sözlerini kullandı.

TAHLİYE EDİLDİ

Sanık avukatları, sanıkların tali kusurlu olduğunu belirten eksper raporuna itiraz ederek tekrar kapsamlı rapor alınması gerektiğini söyledi. Tutuklu sanık Saffet Özkandemir’in ise tahliyesi talep edildi. Cumhuriyet savcısı mütalaasında, Saffet Özkandemir’in tutukluluk halinin devamını talep etti. Sanıkların kusurlu olup olmadıklarının belirlenmesi için yine rapor düzenlenmesini isteyen Mahkeme heyeti, Özkandemir’e yurt dışı çıkış yasağı konularak tahliyesine karar verip, duruşmayı 7 Temmuz’a erteledi.